09304065456

فقط پیامک ارسال کنید.

 تهیه کننده: اکرم قدیمی

    همكاران:

خانم آزيتا منوچهري قشقايي

 خانم فاطمه پورفرد

فهرست مطالب

مقدمه

برنامه هفته ترویج علم

بخش اول

خلاصه فعاليت هاي برگزار شده

شنبه 20 آبان- افتتاحيه

مراسم افتتاحيه هفته ترويج علم

يكشنبه 21 آبان، “روز تاریخ علم”

دوشنبه 22 آبان، روز رسانه­ها و ترویج علم

پارک فن­آموز

سه­شنبه 23 آبان “روز درهای باز دانشگاهها و مراکز پژوهشی

گشتی در آزمایشگاه سلو­­ل­های بنیادی “رویان ” در هفته جهانی علم

چهارشنبه 24 آبان “روز اهدای کتاب”

پنجشنبه 25 آبان “روز ترویج علم”

اسامی برندگان سیزدهمین دوره جایزه انجمن ترویج علم ایران

جمعه 26 آبان “اختتامیه”

بخش دوم

حامیان مادی و معنوی هفته ترویج علم درایران

 برنامه­های  سایر سازمان­ها در  بزرگداشت هفته ترویج علم

دستاوردهاي هفته ترويج علم در جمهوري اسلامي ايران

پيوست ها

 

به نام خداوند جان و خرد                           کزین برتر اندیشه بر نگذرد

خداوند نام و خداوند جای                              خداوند روزی ده رهنمای

 

مقدمه

انجمن ترویج علم ایران با هدف اشاعه تفکّر علمی، مفتخر است به یاری خداوند متعال و با همکاری تعدادی از نهاد­های علمی، فرهنگی و اجرایی کشور؛ در سال جاری برای نخستین بار اقدام به برگزاری “هفته ترویج علم” کرد.

این هفته از تاریخ شنبه بیستم آبان تا بیست و ششم­ آبان ماه 1391 با موفقیّت و استقبال خوب و گسترده از سوی آحاد جامعه برگزار شد. مناسبت انتخاب ماه آبان برای برگزاری “هفته ترویج علم” همزمانی آن با “روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه-([1]WSDPD) می­باشد. پیشینه نام­گذاری “روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه” به برگزاری کنفرانس جهانی علوم[2] در سال 1999 میلادی در شهر بوداپست[3] باز می­گردد. این کنفرانس به ابتکار مشترک یونسکو[4] و شورای بین­المللی علوم برگزار شد و تصمیم به نام­گذاری “روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه” در سی و یکمین اجلاس کنفرانس عمومی یونسکو اتّخاذ گردید و مبنای تصمیم­گیری، تعهدات یونسکو در “کنفرانس جهانی علوم” بود و بر اساس آن تعهدات، از سال 2001 میلادی (1380 خورشيدي) روز دهم نوامبر برابر بیستم آبان[5] به عنوان “روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه” نامیده شده است.

برخي از مهمترين اهداف روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه­ عبارتند از:

–         بهره­مندي آحاد جامعه از ثمرات علم، فنّاوري و نوآوري؛

–         ايجاد بستر و فضاي مناسب گفتمان پيرامون تأثير علم، ­فنّاوري و نوآوري بر زندگي روزمره مردم؛

–         ايجاد تمهيدات لازم براي بازديدهاي عمومي از موزه­هاي علمي؛

–         معرفي پيش­كسوتان و شخصيت­هاي علمي برجسته؛

–         آشنا ساختن دانش­آموزان با مهارت­ها و مشاغل علمي؛

–         بازديد عمومي از مراكز و نهادهاي مؤثر در ايجاد تعامل بين علم، صلح و توسعه؛

–         معرفي حوزه­هاي علمي- پژوهشي جديد كه موجب ارتقاي كيفيت عمومي زندگي مي­شود.

در فضای بسیار متغیّر کنونی، آموزش علم و گسترس تفکّر علمی در جوامع دارای اهمیّت وافری است. آموزش، نقش بسیار مؤثری در کاستن جهل، بی­سوادی و خرافات و دور شدن از فضای سوء تفاهمات و مناقشات دارد، و تفکّر علمی، یگانه راهکار مفید برای کاستن ضایعات و افزایش بهره­وری جامعه می­باشد. با توجّه به اهمیّت موضوع، انجمن ترویج علم ایران، تصمیم به برگزاری “هفته ترویج علم” گرفت.

برای برگزاری این هفته، “ستاد برنامه ریزی” با همراهی بیش از چهل تن از استادان دانشگاه، پژوهشگران و کارشناسان خبره به صورت کاملاً افتخاری و منظم تشکیل شد. تعدادی از نهادهای علمی، فرهنگی و اجرایی برای برگزاری این هفته اعلام آمادگی نمودند و نشان سازمانی همه آن­ها بر روی پوسترها و اطلاعیه­های هفته ترویج علم نقش بست؛ ولی با این حال کمیته برگزاری هفته ترویج علم موفق به دریافت همکاری از همه نهادهایی که اعلام آمادگی برای پشتیبانی و همکاری مالی و اجرایی نموده بودند؛ ­نشد. در پیوست، به منظور قدردانی، نام نهادهایی که در این خصوص، با انجمن ترویج علم ایران همکاری داشته­اند؛ آمده است.

برنامه هفته ترویج علم

در این هفته، روزهای هفته نام­گذاری شد و متناسب با نام روزها، نشست­ها، بازدیدها، و نمایشگاه­های علمی به شرح زیر برگزار شدند:

برنامه هفته ترويج علم آبان ماه 1391

تاريخ

 نام روز

محل برگزاري

شنبه 20

علم در خدمت صلح و توسعه

دانشگاه تهران: دانشکده مطالعات جهان

يكشنبه 21

تاريخ علم

 ديپلماسي در خدمت صلح و توسعه

موزه ملک

دانشگاه تربیت مدرّس: دانشكده فنّي و مهندسي

دوشنبه 22

رسانه­ها و ترويج علم

نقش موزه­ها د­ر ترويج علم

علم در خدمت صلح و توسعه پايدار

روزنامه جام جم

وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری

کمیسیون ملی یونسکو در تهران

 

سه شنبه 23

در­هاي باز دانشگاه­ها و مراكز پژوهشي

موقعيّت زنان در دانش فيزيك ايران

دانشگاه­ها و مراكز علمي

خانه انديشمندان علوم انساني

(انجمن ايراني مطالعات زنان)

 

 

 

چهارشنبه 24

اهداي كتاب

كارگاه آموزشي بازيابي اطلاعات و اسناد ملل متّحد

 

کتابخانه حسینیه ارشاد

پنجشنبه 25

ترويج علم

(افتتاح نمايشگاه، اهداي جايزه ترويج علم، برگزاري شب علم)

برج میلاد:

 طبقه + 1

سالن همايش سعدي و

گالری برج میلاد

جمعه 26

نمايشگاه علم براي مردم

اختتاميه هفته ترويج علم

برج میلاد

بخش اول


 


خلاصه فعاليت­هاي برگزار شده

 

 

شنبه 20 آبان- افتتاحيه

 

مراسم افتتاحيه هفته ترويج علم

هفته ترويج علم با حضور اساتید، پژوهشگران و اعضای انجمن ترویج علم ایران، در تالار حنانه دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، آغاز شد و سخنراني­هايي توسط خانم دکتر اكرم قدیمی، خانم دکتر شیدا مهنام، خانم نوش­آفرين انصاری، خانم دکتر نسرين مصفّا، آقای دکتر جعفر توفیقی، آقای اسفندیار معتمدی و آقای دکتر  مهدی بهزاد ارائه گردید.

در ابتداي مراسم، خانم دكتر اكرم قديمي (رئيس هيأت مديره انجمن ترويج علم ايران)  در باره ترویج علم و هدف از برگزاری این مراسم  اعلام داشتند:

“ترويج علم، فرايندي است كه علم را عميق­تر، گسترده­تر، بنيادي­تر و ريشه­دار­تر مي­سازد. مفهوم ترويج علم، تلاش براي انعكاس انديشه­هاي علمي به روشي است كه عموم افراد بتوانند مفاهيم اساسي علم را درك كنند. بطور كلّي، فهم درست عامه مردم از علم را ترويج علم مي­نامند. به عبارت ديگر، منظور از ترويج علم، سازگار كردن و تعديل انديشه­­­ها و يافته­هاي پيچيده علمي است، به­طوري­كه مخاطبان غير­متخصص يا عامه مردم بتوانند آن را دريابند. ترويج علم،­كوتاهترين راهي است كه امكان دسترسي به نتايج علمي را ميسّر مي­سازد و در ضمن، به درك و فهم ما از واقعيّات موجود وسعت مي­بخشد.”

“در بسياري از كشورهاي دنيا، انجمن­هاي علمي كه در حوزه علم و عمومي­سازي علم فعاليّت دارند؛ سعي مي­كنند با استفاده از چنین مناسبت­هايي، علم را به درون جامعه بكشانند و از شكاف بين علم و جامعه بكاهند. خوشبختانه در فرهنگ اير­اني و اسلامي ما، تأكيد بسياري بر علم­آموزي و علم­اندوزي شده است. با توجه به موارد ياد­شده؛ انجمن ترويج علم ايران با همكاري برخي سازمان­ها، و نهادهاي علمي و آموزشي بر آن شد تا با استفاده از مناسبت روز جهاني علم در خدمت صلح و توسعه، گامي در جهت ارتقاي بينش علمي در جامعه بردارد.”

در ادامه برنامه، پيام خانم بوكوآ (مدير كل يونسكو) به مناسبت روز جهاني صلح (21 سپتامبر) تحت عنوان “صلح پايدار براي پايداري آينده” توسط خانم مهنام( رئیس اداره علوم اجتماعی کمیسیون ملی یونسکو) قرائت شد.

خانم بوكوآ در پيام خود به روشني اعلام مي­دارند كه “صلح ضامن تحقق آينده پايدار است و از همين امروز بايد به دنبال تحقق صلح باشيم و تحقق آن منوط به تعريف ارزش­هاي مشترك از طريق گفتگو، بردباري و تفاهم است.” (پیوست3)

در بخش ديگري از برنامه افتتاحيه، خانم نوش­آفرین انصاری (عضو هيأت مديره و دبير شوراي كتاب كودك) با تأکید بر این که حمایت از خواندن و ترویج کتاب­خوانی به گسترش علم، صلح و توسعه کمک می‌کند، اظهار داشتند: شورای کتاب کودک امیدوار است “با تشکیل شورای مرجع امور کودک که مصوّبه هیأت وزیران است و نيز همکاری نزدیک‌تر دولت با سازمان‌های مردم نهاد،­گام­هاي مؤثرتری برای توسعه فرهنگ “خواندن” در میان کودکان و نوجوانان برداشته شود”. شورای کتاب کودک از ابتدای تأسیس در سال 1341 به دنبال ایجاد و ترويج صلح از طریق ادبیات کودک بوده، اعضای این شورا از ابتدا معتقد بوده‌اند که مهمّ‌ترین راه براي ایجاد تفکر صلح­دوستی و آموزش آن به کودکان از طریق ادبیات است. خانم انصاري با اعلام خبر افتتاح “موزه مجازی فرهنگ کودک” خاطرنشان ساختند: این موزه از نخستین‌های جهان در این حوزه است که خواهد توانست مرزها را بشکند و‌ دنیا را با بازی‌های کودکان این مرز و بوم آشنا سازد.

سخنران بعدی سرکار خانم دکتر نسرین مصفا بودند ایشان به نکات زیر اشاره کردند: امروز همگان بر این باورند که یکی از ویژگی­های جهان معاصر برخورد همه­جانبه، فراتر از الگوهای پیشین با موضوعات است. مشکلات جهان، پیچیده­تر از آن است که راه­حل­های ساده و تک بعدی در زندگی بشر دنبال گردد و نیاز به استفاده از تمامی ابزار ممکن برای تبیین، علل و معضلات بشری وجود دارد. گذشته از تهدیدات نظامی، پیدایش تهدیدات جدید غیرنظامی به صلح و امنیت نیازمند نگرش همه جانبه برای رویارویی با آنها است، که ماهیت تفکر علمی که قادر به بررسی مشکلات از دیدگاه­های مختلف و جستجو و شناخت پدیده­های طبیعی و اجتماعی به طور منظم و همچنین  تجزیه و تحلیل انتقادی برای آن ضرورت دارد.

تهدیدات جدید غیرنظامی به صلح و امنیت مستلزم توسعه ابزارهای جدید دانش و پاسداری برای تعریف دقیق­تر تأثیرات هر کدام از این تهدیدها است.تهدیداتی مانند تغییرات اقلیم، فقر و گرسنگی، گسترش سلاح­های متعارف، شیمیایی،اتمی و میکروبی، عوارض مواد مخدر و بسیاری از مشکلات بشری که فراتر از مرزهای بدون گذرنامه در حرکت هستند. تهدیدات جدیدی هستند که لزوم برخورد علمی با آنها را باید مورد توجه قرار داد و فقط در سایه نگرش همه­جانبه،صلح پایدار فراهم می­آید.

پس از آن،  سرکار خانم نفیسه نعیمی­پور با هدف آموزشي تلفيق تجربه­ها با توزيع يك قطعه كاغذ (در رنگ­هاي گوناگون) مربع شكل به هر يك از حاضران در جلسه به آنان آموزش دادند تا هر فرد، قطعه كاغذی را به روش دلخواه به صورت مثلثي تا بزند و كاغذ را به كوچك­ترين حالت در­آورد. پس از آنكه همه حاضران در جلسه، قطعات كاغذ را تا زدند؛ تكه كاغذهاي تا خورده جمع­آوري شدند و خانم نعيمي­پور چند شكل حجمي زيبا از اتّصال قطعات كاغذي ساختند. هدف از اين سرگرمي، آموزش مفهوم بر­هم­افزايي بود. يعني، در مدّت زمان كوتاه از صفحه­هاي كوچك كاغذي مربع شكل يكنواخت، چند حجم بزرگتر و زيبا ايجاد شد.

در ادامه برنامه، فیلم علمی پخش شد.

از دیگر سخنرانان این برنامه جناب آقای دکتر جعفر توفیقی عضو انجمن ترویج علم و رئیس جمعیت توسعه علمی ایران بودند. ایشان اظهار داشتند، در دوران  تصدی­شان در وزارت علوم،تحقیقات و فناوری به کمیت آموزش عالی توجه شد. باور براین بود که جمعیت کشور هر چه بیشتر به سمت سواد تخصصی پیش روند.  با توجه به اینکه تعریف سواد تغییر یافته، زمانی سواد به معنای خواندن و نوشتن و حساب کردن بود اما امروز تعریف سواد و بیسوادی متفاوت شده است.

پیش نیاز توسعه، افزایش کمی آموزش عالی است. منابع انسانی آموزش دیده را بهترین سرمایه می­دانستیم. این در حالی بود که منتقدین مسأله اشتغال را مطرح می­کردند. پاسخ ما بر این اساس بود که رسالت دانش فقط ایجاد شغل نیست بلکه آموزش و دانش، توانمندساز هستند و عدالت اجتماعی از مسیر عدالت آموزشی می­گذرد. به نسبتی که مردم توانمند شوند امکان دسترسی به فرصت­های اجتماعی اعم از سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و …برایشان فراهم می­شود.

مشکل عمده  عدم تقاضای دانش در ساختار صنعت، اقتصاد و…کشور است. در دنیای امروز چاره­ای جز عبور از مسیر علم و دانش برای دستیابی به توسعه نیست، هیچ جنبنده­ای در زمین نمی­تواند بدون علم حرکت کند. از رسالت­های این هفته، معرفی علم به عنوان ارزش و تنها مسیر توسعه و تکامل است. روند جهانی به این سمت رفته که همه امور با دانش عجین شده است. اگر از ظرفیت­های دانشی درست استفاده کنیم امکان پیوستن  به جرگه کشورهای پیشرفته وجود دارد.

 سخنران بعد جناب آقای معتمدی بودند ایشان بیان داشتند برنامه هفته علم، هماهنگی بین سازمان­های مختلف را نشان می­دهد که کار بسیار بزرگی است.چنین کاری حاکی از توانایی ما در برقراری صلح در جهان است.  هدف جهان در قرون اخیر توانمند ساختن انسان و تسلط بر طبیعت است. متاسفانه این قدرت یافتن همیشه صلح آمیز نبوده است. هدف علم فقط توانا ساختن انسان به منظور تسلط بر گروه دیگر نیست بلکه هدف اصلی علم، توسعه پایدار است. در ادامه آقای معتمدی سوالات زیر را مطرح کردند:

برای ایجاد صلح چه باید کرد؟ چه عواملی صلح را به هم می زند؟

از نظر ایشان شکاف بین فقرا و ثروتمندان از عوامل برهم زننده تعادل  است. عدالت جهانی از مهمترین عواملی است که صلح جهانی را به ارمغان خواهد آورد. درادامه آقای معتمدی از کسانی که در آموزش علوم در کشور مؤثر بودند نام برده و یاد و خاطره آنها را گرامی داشتند.

در خاتمه جناب آقای دکتر مهدی بهزاد عضو پیوسته انجمن ترویج علم پیشنهاد کردند باب جدیدی در خصوص علم در خدمت خردورزی را در انجمن بگشاییم. زیرا بزرگترین مشکل بشریت جدال عقل و احساس است. می­توانیم این برنامه را به عنوان “جدال  عقل و احساس یا علم در خدمت خردورزی”  اعلام کنیم.

جناب آقای مهندس کریمی (همكار توانمند شبكه چهار سيماي جمهوري اسلامي ايران) ، مديريت برنامه افتتاحيه  را به عهده داشتند.

 

يكشنبه 21 آبان، “روز تاریخ علم”

 

در دومين روز از هفته ترويج علم­، دو برنامه برگزار شد.

  صبح یکشنبه، با نشست تخصصي “ديپلماسي علم در خدمت صلح و توسعه” در دانشكده فنّي و مهندسي دانشگاه تربيت مدرّس آغاز شد.  جناب آقای دكتر بهرام مستقيمي و جناب آقای امين قنبري سخنرانان علمي اين نشست بودند. همچنين، در این نشست، دو نمايش تئاتري با موضوع صلح و دوستي توسط گروه پسران ديرآموز انجمن خيريه خورشيد برگزار شد.

برنامه بعدازظهر روز يكشنبه،­ در محل موزه ملک که بهترین نماد تاریخ علم کشور است برگزار شد. نشست تخصصی تاریخ علم در موزه ملک  با حضور سخنرانان برجسته تاریخ علم کشور آغاز شد.

اولین سخنران این برنامه، جناب آقای دکتر حسین معصومی همدانی عضو پیوسته انجمن و هیات علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه  بودند که پیرامون” تاریخ علم و ترویج علم” سخن گفتند.

اگر این قضیه را بپذیریم که علم بخشی از فرهنگ است، ضرورت فرهنگ علمی معلوم می­شود و اگر علم و فرهنگ در جایگاه مناسب خود قرار گیرند نیاز به شناخت تاریخ علم داریم. یکی از نقش­های فرهنگ این است که انسان جایگاه خود را در جامعه، تاریخ و فرهنگ خود بشناسد. در واقع شناخت تاریخ فرهنگ علمی، جزء شناخت عمومی بشر محسوب می­شود. مهمترین دستاورد شناخت تاریخ علم، ایجاد احساس پیوستگی در انسانها، در عرصه آموزش علوم می­باشد. از فواید ورود عنصر تاریخ علم در ترویج علم، جلوگیری از خرافات و شبه علم است.

سخنران بعدی این نشست سرکار خانم دکتر زهرا گویا استاد دانشگاه شهید بهشتی بودند که درباره ” تاریخ علم و آموزش ریاضیات”  بحث کردند.

ترویج علم به نظر اینجانب این است که انسان واقعاً بدون شناخت ریشه­­­های فرهنگی خودش کامل نیست. وجه عمومی و مردمی ریاضیات در تاریخ ایران موجب شکوفایی ریاضی در قرون وسطی اروپا شده است. در حقیقت شناخت فضای فرهنگی- اجتماعی و  بسترهایی که زمینه­ساز شکوفایی ریاضیات در آن دوران در ایران شده لازم  است. در عصر حاضر با هدف آموزش شهروندی و ارتقای سواد عمومی آموزش ریاضیات ضروری است. گزنفون معتقد است دارالعلم­هایی که در بغداد تاسیس شد از دانشگاه جندی­شاپور الگو گرفته بودند. در حوزه ریاضیات دو موضوع مطرح است، از یکسو برخی ریاضی را مستقل از فرهنگ و از سوی دیگر برخی ریاضی را نتیجه فرهنگ می­دانند.

فرهنگ یا سنت ریاضی دوران طلایی ایرانی- اسلامی که به علم از منظر کاربردی و تجربی می نگریست با سنت یونانی که  کاربردی بودن علم را کم اهمیت می­دانست در تقابل جدی بود. این دید کاربردی موجب توسعه علوم بویژه ریاضیات در ایران آن دوره و جهان به طور کلی شد و فضای شاداب علمی و خلاقی را در ایران آن زمان ایجاد کرد. ریاضیات در دوران ایرانی- اسلامی نسبی، کاربردی، نقدپذیر و مشارکتی بود و فرهنگ آموزشی با ایجاد بسترهای مناسب برای تبادل علمی- فرهنگی، فرصت­های جدیدی برای جهانی شدن و بومی ماندن آفرید که در عین حفظ فرهنگ خودمان می­توانستیم آن را با دیگران نیز به اشتراک بگذاریم. باید از دوران شکوفایی علم ریاضیات در ایران بیاموزیم که آموزش ریاضی، در عین احترام به  آموزش علم به شکل بومی بر جهانی شدن نیز تاکید داشت.

جناب آقای دکتر سید جمال­ موسوی استاد  دانشگاه تهران- پژوهشکده تاریخ علم، در این نشست “گزارشی از ادبیات طب اسلامی تا قرن چهارم با تکیه بر الفهرست ابن ندیم” ارائه فرمودند: ایشان در سخنان خود نگاهی کلی به فعالیت­های علمی در تمدن اسلامی بویژه در قرون سوم و چهارم با توجه به کتاب الفهرست ابن الندیم داشتند. فعالیتهای علمی آن دوران بر محور صلح و دوستی میان ملل آن زمان استوار بود. ایشان بر ذات جهان وطنی علم تاکید کرده و  حیطه علم  را ورای مرزهای قومی ، قبیله ای و …دانستند . کتاب الفهرست شمای کلی از فضای علمی آن دوران را نشان می­دهد.

در قرن سوم و قرن چهارم نهضت واقعی ترجمه در جهان اسلام با محوریت بغداد به شکل و آثار مختلفی تألیف یا نقد و بررسی شد و میراث عظیمی تحت عنوان علوم اسلامی شکل گرفت. ابن الندیم در فن سوم مقاله هفتم در مجموع 315 کتاب و رساله را معرفی می­کند که از این 315 کتاب و رساله 129 عدد ترجمه و 186 کتاب و رساله تألیفی است.

جناب آقای دکتر حمید رضا گیاهی استاد دانشگاه تهران پژوهشکده تاریخ علم و بنیاد دایرﺓ المعارف اسلامی، در مورد “تأثیر تاریخ علم بر پیشرفت علوم جدید” سخنرانی کردند.

موضوع بحث من از موضوعات چالش برانگیز در حوزه تاریخ علم است و دو طیف به بررسی این مبحث پرداخته­اند. از یک سو پژوهشگران تاریخ علم و از سوی دیگر دانشمندان سایر گروه­های علمی به غیر از تاریخ علم قرار دارند. گروه اول معتقد بودند که تاریخ علم اهمیتی فراتر از اثرگذاری بر علوم جدید دارد و تاریخ علم هویت آفرین است و باید در آموزش علوم به تاریخ علم توجه کرد. گروه دوم بر این باورند که تاریخ علم بر پیشرفت علوم جدید اثری ندارد، بنابر این نیازی به صحبت از آن نیست.

این موضوع در کشور ما قدری متفاوت است، به دلیل اینکه هم تعداد متخصصان تاریخ علم و هم متخصصان علوم مدرن در کشور کم هستند، در نتیجه تقابل هم کمتر دیده می­شود و از سوی دیگر با توجه به اینکه ابعاد فرهنگی- اجتماعی تاریخ علم برای کشور ما جنبه هویت ملی- اسلامی دارد و همیشه با افتخار از گذشتگان یاد می­کنیم.

در پاسخ به این پرسش که تاریخ علم بر پیشرفت علوم جدید چه تأثیری داشته است؟ پاسخ­های گوناگونی مطرح می­شود.

مرز بین تاریخ علم و علوم جدید مرزی پیوسته و مبهم است. هر چه مرز بین دانش قدیم و جدید کمتر باشد، شبهه کمتری ایجاد می­شود. ولی اگر این فاصله زیاد باشد زبان علمی تغییر می­کند و منجر به گسست علمی و ایجاد شبهات می­شود. علم مانند نردبان و زنجیره­ای از حلقه­هاست که به ما رسیده است.

 

دوشنبه 22 آبان، روز رسانه­ها و ترویج علم

سومین روز از هفته ترويج علم، یکی از پر­برنامه­ترین روز­ها بود. اولین برنامه با عنوان” مراکز علمی و ترویج علم” از ساعت 10:00 الی 12:00 در سالن کنفرانس طبقه دوم وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری، با ارائه دو سخنرانی علمي و نمایش یک فیلم علمی- آموزشي ده دقیقه­ای برگزار شد.

اولین سخنران جناب آقای حازم فریپور­(يكی­از بنيانگذاران پارك فنّ­آموز) بودند که پیرامون، “26 سال تلاش در خدمت ترویج علم” صحبت کردند. سپس، ایشان  مطالبی در خصوص معرّفي “ پارک فنّ­آموز” ارائه کردند.

 

پارک فن­آموز

پارک فن­آموز یک محیط علمی- تفریحی شاد و تعاملی با تأثیر­گذاری عمیق و پایدار بر روی مخاطبان است. مخاطبان اين پارك، عموم مردم با سطوح گوناگون دانش و رده­های مختلف سنی اعم از زن و مرد و پیر و جوان هستند. اولويت مسئولان پارك، آموزش جوانان و کودکان جامعه است.

– هدف اصلي اين پارك، افزایش سطح آگاهی عمومی نسبت به علوم و فنّاوری‌ است. ­تا­کنون چند پارک علمی- تفریحی در ابعاد کوچکتر تحت عنوان “فن‌آموز” در کشور تأسيس و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. فضای اين پارك­ها، علمی- تفریحی و آموزش­محور هستند، آموزش از طریق برپایی نمایشگاه‌های تعاملی، با تشريح مبـانـی علـم و رونـد پدیده‌های علمی انجام مي­شود.

– نکته اساسی در طراحی ایستگاه­های پارک‌های علمی ـ تفریحی، تشویق بازدید­کنندگان به تجربه مستقیم پدیده­ها و لمس اشیاء نمایش داده شده است. از آنان خواسته می­شود تا با فشردن دکمه‌ای، چرخاندن دسته‌­­­ای یا کشیدن اهرمی و یا با دیدن و گوش دادن به پیام‌های کیوسک­های اطلاع رسانی رایانه­­ای، با وسایل و نمونه‌های به نمایش گذاشته شده ارتباط برقرار کنند و از اين طريق نسبت به پديده­هاي علمي آگاهي يابند.

در ادامه، فیلم علمی- آموزشی نمایش داده شد.

جناب آقای سید محمد خسرویان (مدیر ارتباطات و امور بین الملل موزه علوم و فنّاوری) سخنران دیگر این نشست بودند. ایشان در خصوص “نقش موزه علوم و فنّاوری در ترویج علم” اظهار داشتند: با توجه به نقش پر رنگ موزه­ها و پارك­هاي علم و فنّاوري در ترويج علم و توجه به اين نكته كه اساساً هدف موزه­ها، گرد­آوري و نگهداري، تحقيق، انتقال و نمايش شواهد بر جاي مانده از انسان و محيط زيست او به منظور بررسي، آموزش و بهره­برداري معنوي است. در ادامه تعاریف زیر را برای موزه بیان کردند:

– موزه به مجموعه­اي از آثار و اشيايي اطلاق مي­شود كه در مكاني نگهداري و در معرض نمايش گذاشته شوند.

– موزه را نبايد مكاني دانست كه در آنجا صرفاً آثار تاريخي و باستاني به نمايش در­مي­آيد، بلكه تمامي نمايشگاه­هاي هنري، علمي، جانوري، پزشكي، نگارخانه­ها، كتابخانه­ها و آرشيوها و بيشتر بناهاي تاريخي به نوعي موزه هستند.

 نشست صبح روز دوشنبه با پرسش و پاسخ در ساعت 12:00 خاتمه یافت.

دومين برنامه از سومين روز هفته ترويج علم از ساعت 14:00 تا 17:00 در محل كميسيون ملی يونسكو در تهران برگزار شد.

این نشست با سخنان جناب آقاي دکتر  محمد رضا سعیدآبادی (دبیرکل کمیسیون  ملی يونسكو) آغاز شد. ايشان در صحبت‌های خود با تأکید به اثر علم، به چرایی اهمیت علم و توسعه پایدار از منزل تا دانشگاه اشاره کرده و افزودند: قطعاً توسعه و رشد علمی برابر با زندگی بهتر مردم نیست و عوامل مهم دیگری نیز در این امور دخیل هستند. در حقیقت، آن علمی می­تواند به برقراری صلح، توسعه پایدار و زندگی بهتر مردم بینجامد که سه عامل: اخلاق، حفظ محیط زیست و فرهنگ را در نظر داشته باشد و در اینجاست که نقش آموزش برجسته‌تر خواهد شد.

سپس،  سرکار خانم نیلوفر صادقی (مسئول بخش علوم طبیعی دفتر منطقه‌ای یونسکو در ايران) در سخنان خود بر اهمیت تعامل بین بخشی حوزه‌های مختلف علم تأکید داشتند. خانم صادقي با اشاره به شعار امسال یونسکو برای روز جهانی علم با عنوان: “علم در خدمت پایداری جهانی، ارتباط متقابل، همکاری و دگرگونی” افزودند: لازمه پایداری؛ ایجاد فصل مشترک میان علوم، سیاست‌های وضع‌شده و جامعه است تا هر یک دیگری را غنی ساخته و تقویت کند و یونسکو در فعالیت‌هایش در حوزه آموزش برای توسعه پایدار و دربرنامه‌های بین‌المللی خود، علوم بین بخشی و بین‌ رشته‌ای‌بودن را سرلوحه و زیربنای کار خود قرار داده است.

در ادامه اين نشست، جناب آقاي دکتر جعفر توفیقی (رئیس جمعیت توسعه علمی کشور) با تأکید بر اینکه آموزش، مهمترین عامل ظرفیت‌سازی و توانمندسازی انسان‌هاست، گفت: مهم­ترین کار علمی هر دولتی باید فراهم کردن امکانات آموزشی برای همه افراد جامعه باشد که نخستین گام در تحقق عدالت اجتماعی است. وی با اشاره به اینکه صلح و توسعه پایدار یک فرهنگ زندگی و یک شیوه برای زیستن است، خاطرنشان کرد: وقتی صحبت از صلح و توسعه پایدار به میان می‌آید، علاوه بر علم؛ نظام سیاسی و اقتصادی نیز در برقراری آن مؤثر هستند. نظام­های سیاسی به جای آن که با انباشت تسلیحات به فکر حفظ امنیت و صلح باشند باید بر سرمایه مردم تاکید کنند. اگر علم یکی از ارکان صلح و توسعه پایدار است، یک رکن دیگر آن اقتصاد سبز و نظام سیاسی صلح محور است.

آقای دکتر توفیقی با اشاره به اینکه علم در صلح و توسعه پایدار نقش مؤثری دارد، گفتند یکی از معضلات زیست محیطی، فناوري­هایی هستند که پسماند آ‌نها صفر نیست. البته پیشرفت‌های زیادی در این زمینه شده اما بسیاری از صنایع بزرگ کشور مانند پارس جنوبی همچنان آلاینده هستند. امروز با ناهنجاری‌های زیادی در موضوع احساس تعهد و مسئولیت روبه‌رو هستیم که از آن به عنوان اخلاق یاد می‌کنیم. بخشی از مردم ما آگاهی و تعهد لازم را برای حفظ محیط زیست ندارند و یکی از کشورهایی هستیم که کمترین میزان تعهد را در این زمینه احساس می‌کنیم. به گفته وی فرهنگ تعهد و اخلاق باید از مدرسه که مهمترین کانون اخلاق و تربیت است، شکل بگیرد. ریشه بسیاری از نابسامانی‌ها، نظام تعلیم و تربیت است. رییس جمعیت توسعه علمی ایران با بیان اینکه ریشه بسیاری از خشونت‌ها ، فقدان عدالت اجتماعی است.لازم است شرایط برابری را برای علم­آموزی فراهم سازیم تا امکان رقابت و کسب فرصت برای همگان ایجاد شود.

سخنران بعدي این نشست، جناب آقاي دکتر علی رجالی (عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان) بودند. ايشان با توجه به فعالیت‌ها و دستاوردهای خانه ریاضیات اصفهان، اهمیت آموزش علم ریاضی به عنوان علم مادر را توضیح داده و بر نقش کار گروهی و اهمیت آگاهی‌سازی و عمومی‌سازی ریاضیات تأکید داشتند.

 سپس، جناب آقاي دکتر احمد پاکت­چی (عضو هیئت علمی دائره­المعارف بزرگ اسلامی) در مورد جایگاه علم در دستيابی به صلح و توسعه پايدار سخنرانی کردند. ايشان علم را به مثابه ابزار ارتباط بين­ فرهنگی معرفی کرده و افزودند: علوم انسانی همان فضای ارتباطی است که حرکت به سوی انسان‌محوری را توسعه می­دهد.

در ادامه اين نشست جناب آقاي دکتر مهدی زارع (معاون پژوهشی و فنّاوری پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و عضو هیات مدیره انجمن ترویج علم ایران) با موضوع ارتباط علم در خدمت ایمنی انسان نكاتي “از زلزله هائیتی در سال 2010 تا طوفان سندی در سال 2012 ارائه داشتند. آقاي دكتر زارع در سخنان خود اين واقعيّت مهّم را بيان نمودند كه: امروز تفاوت بین کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته به تفاوت ظرفیت آن­ها در استفاده از علم و فنّاوری مربوط مي­شود و پیش‌نیازهای توسعه علم و فنّاوری را در سه مورد زیر عنوان کردند: تأکید بر آموزش علم در مدارس، ایجاد موج علمی در جامعه و توسعه فرهنگ و تفکر علمی در جامعه. ايشان با اشاره به تعریف سانحه طبیعی و مقایسه موردی زلزله هائیتی2010 با طوفان سندی2012 بر اهمیت پیشرفت علم و ترویج آن برای مقابله و رویارویی با سوانح طبیعی تأکید و پیشنهاد کردند برای مقابله با این اثرات نگاه خود را از پدافند غیرعامل به مدیریت جامع ریسک معطوف سازیم.

سپس، جناب آقای دکتر هومن نجفی (عضو پروژه بین‌المللی صلح ستارگان) در مورد پروژه صلح ستارگان سخنرانی کردند. ایشان گفتند قدمت جنگ و صلح به هزاران سال پیش بازمی­گردد، زمانی که بدنبال جنگ­ها، اندیشه صلح و الهه­های ایزد بانو و  خدایگان صلح بوجود آمد و پس از آن به مرور، بشر به علم و دانش توجه نشان داد و در پی آن دانش خوب­، دانش بد و وجود اخلاقیات اهمیت پیدا کرد.

 در ادامه آقای سیاوش صفّاریان­پور در مورد ” پنجره‌ای رو به زمین” صحبت کردند و سپس جلسه با پرسش و پاسخ و ارائه نظرات در مورد موضوعات مطرح شده ادامه يافت.

در پایان جلسه خانم دکتر شیدا مهنام (سرپرست اداره علوم اجتماعی کمیسیون) گزارشی در مورد مسابقه نقاشی برگزارشده توسط کمیسیون در رده سنی 12 تا 16 سال با موضوع علم در خدمت صلح و توسعه پایدار ارائه کردند. اين مسابقه در سطح كشور برگزار  و حدود 270 اثر از سراسر کشور دریافت شد. با رأي كميته داوران، به 12 نقاشي برگزيده جوايزي اهدا گردید. سپس، شركت كنندگان در نشست از نقاشي­هاي برتر ديدن کردند.

در سومین برنامه این روز، “روز رسانه­ها و ترویج علم” جمعی از روزنامه­نگاران علمی در روزنامه جام­جم گردآمدند و “کمیته رسانه و ترویج علم” در انجمن ترویج علم را تشکیل دادند. در این جلسه که با حضور خانم دکتر اکرم قدیمی، دکتر حسن نمک­دوست و دکتر مهدی زارع (اعضای هیئت مدیره انجمن) و جمعی از روزنامه­نگاران و ژورنالیست­های فعال در حوزه علم برگزار شد، آقای مهندس شهرام یزدان­پناه به عنوان دبیر کمیته “رسانه و  ترویج علم” انتخاب شد. یکی از اهداف اصلی این کمیته، سامان­دهی وضعیت روزنامه­نگاری علمی در ایران عنوان شده است.

  

سه­شنبه 23 آبان “روز درهای باز دانشگاهها و مراکز پژوهشی

چهارمین روز هفته به نام “روز درهای ­باز” نامیده شد. با توجه به اینکه دانشگاه­ها و مراکز پژوهشی در توسعه علمی کشور نقش مؤثری دارند؛ یکی از برنامه­های این هفته بازدید عموم مردم بویژه دانش­آموزان، از دانشگاه­ها و مراکز پژوهشی کشور تحت عنوان“روز درهای باز “ بود. با  این هدف که این اقدام سبب کسب تجربه برای دانش­آموزان شده و آنان را در انتخاب رشته تحصیلی و آیندۀ شغلی­شان یاری دهد. بر این اساس از شهریور ماه با همه دانشگاه­ها و مراکز پژوهشی مکاتبه شد.

متأسفانه علیرغم اینکه تعدادی از دانشگاه­ها و مراکز پژوهشی برای این برنامه اعلام آمادگی کرده بودند اما دانش­آموزان پشت در برخی از این دانشگاه­ها و مراکز ماندند. امیدواریم این ناهماهنگی­ها در  سال­های آتی مرتفع شود. با این حال رویان از مراکز پذیرای دانش­آموزان طی این هفته بود.

گشتی در آزمایشگاه سلو­­ل­های بنیادی “رویان ” در هفته جهانی علم

یکی از راه‌های ترویج علم برای اندیشمندانی که نگران آینده رشته تخصصی‌شان هستند و نیاز کشور به ایجاد شناخت و آگاهی درباره علوم مختلف را می‌شناسند، این است که خود وارد گود ترویج علم شوند و برای آشنایی مردم با دانش مورد نظرشان به میان مردم بروند یا پذیرای آنان در مراکز پژوهشی و علمی خود باشند.

این همان راهی است که پژوهشگران پژوهشگاه رویان با راه‌اندازی آزمایشگاه آموزشی «علم برای همه» آن را انتخاب کرده‌اند. این آزمایشگاه که آبان ‌ماه سال گذشته فعالیت رسمی خود را آغاز کرده است، تلاش می‌کند تا بحث سلول‌های بنیادی را به میان دانش‌آموزان، دانشجویان و حتی خانواده‌ها ببرد. این پژوهشگاه در هفته ترویج علم پذیرای دانش­آموزان دبیرستانی بود که به شرح ذیل اعلام می­گردد.

بازدید  دانش­آموزان در روز درهای باز 22 و 23 آبان 91 از پژوهشگاه رویان

شهر

تعداد نفرات بازدید کننده

تاریخ بازدید

نام مرکز

ردیف

قم

36 نفر

22/8/91

دبیرستان امامی 2

1

تهران

36 نفر

22/8/91

دبیرستان آیین روشن نور

2

تهران

34 نفر

23/8/91

دبیرستان تربیت

3

تهران

35 نفر

23/8/91

دبیرستان آلاء

4

تهران

60 نفر

23/8/91

دبیرستان شهید باکری

5

ورامین

70 نفر

23/8/91

دبیرستاد ارشاد ورامین

6

تهران

40 نفر

23/8/91

دبیرستان فرهیختگان

7

 

 انجمن ابرانی مطالعات زنان با همکاری  انجمن ترویج علم ایران و خانه اندیشمندان علوم انسانی  در روز سه شنبه 23 آبان ماه نشست علمی زن و علم  را برگزار کردند. سخنران اصلی این نشست سرکار خانم دکتر اعظم ایرجی زاد بود که از موقعیت زنان در فیزیک ایران سخن گفتند.

 

چهارشنبه 24 آبان “روز اهدای کتاب”

24آبان “روز اهدای کتاب” نام­گذاری شد. به همین مناسبت انجمن ترویج علم ایران با همکاری کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد و انجمن کتابداری و اطلاع رسانی برای بزرگداشت این روز برنامه­هایی را ترتیب دادند.

صبح روز چهارشنبه از ساعت “9-12” کارگاه آموزشی بازیابی اطلاعات و اسناد ملل متحد توسط سرکار خانم نازنین قائم­مقامی از مرکز اطلاعات و مدارک سازمان ملل متحد برگزار شد. همه شرکت­کنندگان به اتفاق از این کارگاه رضایت کامل داشتند.

همچنین انجمن ترویج علم و کتابخانه حسینیه ارشاد از اعضای کتابخانه فاطمه­ها در روستای کهنوج برای حضور در برنامه­های این روزدعوت کردند تا این امر حرکت نمادینی به منظور تشویق مردم به اهدای کتاب باشد.

در ادامه برنامه­های این روز، جناب آقای سید کاظم حافظیان رضوی سخنرانی با عنوان “در عصر كتابخانه­هاي مجازي چرا بايد كتاب به كتابخانه­ها اهدا كرد؟”  ارائه کردند. ایشان اذعان داشتند ما چگونه به مردم بگوییم که خواندن یک کتاب خوب چه لذتی دارد؟ این موضوعی نیست که با یک سخنرانی و یا برنامه­هایی از این نوع محقق شود. باید تلاش کنیم تا کتاب در زندگی مردم نهادینه شود. پیر باتلر در 1933، می­گوید کتاب ابزارواره­ای است اجتماعی برای حفظ حافظه قوی و کتابخانه دستگاهی اجتماعی برای انتقال این حافظه به شعور افراد در قید حیات است.

یک کتابخانه خوب باید شرایطی داشته باشد از جمله: مجموعه کتب خوب، کتابدار با اخلاق، فضا و نور کافی، زیباسازی فضا و…، متاسفانه، ما در این­گونه موارد کمتر سرمایه­گذاری کردیم.

سنت اهدای کتاب در کشور ما از سابقه طولانی برخوردار است. برای نمونه می­توان به کتابخانه آستان قدس رضوی، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران اشاره کرد. معتقدم در این شرایط و عصر مجازی می­توان به کتابخانه­ها کتاب هدیه کرد. باید برای اهدای کتاب تبلیغ کنیم.

یکی دیگر از برنامه­های این هفته، “برگزاری نمایشگاه نقاشی با موضوع صلح ودوستی” بود، 300 اثر به کتابخانه حسینیه ارشاد ارسال شد. از این تعداد، 60 اثر مربوط به کودکان ناشنوا بود. این نمایشگاه طی هفته علم در کتابخانه حسینیه ارشاد دائر بود. همچنین در این روز، تعدادی کتاب به منظور توزیع به مناطق محروم کشور توسط مردم اهدا شد.

سرکار خانم منیره همایونی بازرس انجمن ترویج علم ایران، در روز چهارشنبه به نمایندگی از انجمن ترویج علم در حسینیه ارشاد حضور فعالی داشته و دربرنامه عصر نیز سخنانی ایراد کردند.

 

پنجشنبه 25 آبان “روز ترویج علم”

روز بیست و پنجم آبان ماه با “نمایشگاه علم برای مردم” آغاز شد. این نمایشگاه با حضور جناب آقای دکتر سیدی معاونت محترم علمی و پژوهشی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و تعدادی از اساتید برجسته کشور در طبقه مثبت یک برج میلاد  افتتاح شد.

برای اولین بار در کشور مراکز گوناگون علمی، پژوهشی، فرهنگی، تجاری و هنری اعم از دولتی و غیردولتی در این نمایشگاه گرد هم آمدند. این نمایشگاه به دلیل ارتباط بین موضوع و مخاطب فضای جالبی ایجاد کرده بود. استقبال گسترده مردم از این نمایشگاه حاکی از نیاز جامعه به چنین نمایشگاه­هایی است. لازم به ذکر است که در کنار نمایشگاه چادر صلح نیز برپا شده بود.  فهرست شرکت­کنندگان در نمایشگاه به شرح زیر است:

انجمن ترویج علم ایران، برج میلاد تهران، اتحادیۀ معلمان فیزیک، نشریه لذت فیزیک، سازمان فضایی ایران، انجمن کتابداری و اطلاع رسانی، پارک علمی و تفریحی فن­آموز، شورای خانه­های ریاضیات، بانک صادرات ایران، انجمن علمی دانشجویی دانشکده برق و کامپیوتر دانشگاه تهران، شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، ماهنامه آسمان شب، مجله دانستنی­ها، معاونت فرهنگی، اجتماعی شهرداری تهران، خانه ریاضیات تهران، موزه علوم و فناوری تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، آقای سیروس برزو (روزنامه نگار علمی) ، انجمن دانشجویی فیزیک دانشگاه شهید رجایی،  کمیسیون ملی یونسکو ، انتشارات دیبایه، معاونت فرهنگی، هنری شهرداری تهران، شرکت ملی صنایع پتروشیمی،ماهنامه نجوم، خانه کتابدار کودک و نوجوان، کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، انجمن نجوم ایران، انجمن حمل و نقل ریلی ایران و دانشگاه آزاد اسلامی قزوین.

 

انجمن ترویج علم ایران هماهنگ کننده نمایشگاه و غرفه­ها بود.  در عصر روز جمعه سرکار خانم دکتر ترانه اقلیدس با حضور در غرفه انجمن  با استفاده از ابزارهای علمی سرگرم­ کننده، برخی از مفاهیم ریاضیات را به زبان ساده برای بازدیدکنندگان توضیح دادند که مورد استقبال زیادی قرار گرفت، به طوری که برخی از بازدیدکنندگان درخواست برگزاری دوره­ای و تداوم چنین برنامه­ای را در سال­های آینده می­کردند.

 کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد در ادامه برنامه‌های هفته علم در خدمت صلح و توسعه در روزهای پنجشنبه و جمعه در نمایشگاه علم، برج میلاد حضور داشت. در غرفه کتابخانه علاوه بر ارائه منابع مرتبط، کتابشناسی‏های موجود، پذیرش عضویت با تخفیف ویژه (سی درصدی) انجام شد و برای غرفه داران نیز عضویت یک ماهه افتخاری ایجاد شد. سایر غرفه­ها هم فعالیت­های خاصی انجام دادند که می­توان به غرفه پتروشیمی اشاره کرد که تعداد زیادی کتاب و سی­دی آموزشی که برای کودکان مناسب بود توزیع نمود. غرفه­های معاونت امور اجتماعی و فرهنگی اداره کل آموزشهای شهروندی، خانه ریاضیات تهران،  اتحادیه  علمی – آموزشی معلمان فیزیک ایران، پارک فن­آموز، موزه علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران، دانشجویان شهید رجایی و سایر غرفه­ها نیز مورد استقبال عموم قرار گرفتند. در این 2 روز استقبال بازدیدکنندگان از غرفه­ها بسیار قابل توجه بود. سرکار خانم ندا مبرا  و سرکار خانم فاطمه هاشمی  نیز در  هماهنگی  بخش اجرایی نمایشگاه با انجمن ترویج علم ایران همکاری داشتند. همچنین جناب آقای حافظ آهی در روز جمعه در نمایشگاه مدیریت رادیو دانش را برعهده داشتند.

برگزاری سیزدهمین دوره جایزه انجمن ترویج علم، دومین برنامه روز پنجشنبه 25 آبان ماه بود. جناب آقای دکتر شیخ رضایی دبیر انجمن مدیریت برنامه را به عهده داشتند. این مراسم با سخنرانی جناب آقای فرزاد هوشیار مدیر عامل محترم برج میلاد آغاز شد. ایشان ضمن خیرمقدم به حضار، از تعامل و همکاری با انجمنهای علمی استقبال کردند. سپس جناب آقای دکتر مهدی زارع، گزارشی از روند جایزه ارائه و گفتند انجمن ترویج علم ایران از همین جایزه ترویج علم شکل گرفته و نماد بیرونی انجمن در طول سال‌های فعالیت آن نیز جایزه ترویج علم بوده است.

سپس جناب آقای دکتر داریوش فرهود– از پیش کسوتان علم ژنتیک ایران-  نیز درباره اخلاق در علم سخن گفتند: آنچه که ما از اخلاق می­شناسیم ادب مضاعف است، اما اخلاق پیشینه طولانی دارد. طبق مطالعات ما از زمان اسلام تا مشروطه نزدیک به چهار هزار ادیب، شاعر و اندیشمند در ایران زندگی می­کرده­اند اما تنها آنانی ماندگار شده­اند که از اخلاق صحبت کرده‌اند. وی ادامه داد: اخلاق در میان جامعه ایرانی سال­هاست که شناخته شده است و از این نظر ایران تنها متعلق به خودش نیست و بخشی از یک فرهنگ جهانی شده است. بسیاری ایران را در دنیا به نام مفاخر آن می شناسند و ادبیات و اخلاق ایرانی را جزو مفاخر جهان می‌دانند. به گفته وی اهمیت اخلاق در علم هم اکنون تا اندازه‌ای است که بسیاری از رشته­های علمی خود را متولی اخلاق در علم می‌دانند. اخلاق در علم شاخه‌های بسیار زیادی دارد و طبق دسته بندی انجام شده به بیش از ۸۰ زمینه مانند اخلاق در سیاست، اخلاق در کشورداری، اخلاق در جنگ، اخلاق در محیط زیست و اخلاق در پرستاری و حتی اخلاق در مذهب تقسیم می‌شود.

در ادامه،  سرکار خانم دکتر ترانه اقلیدس، عضو هیئت مدیره انجمن ترویج علم ایران، بیانیه سیزدهمین دوره جایزه ترویج علم ایران را قرائت کردند. لازم به ذکر است که ایشان این بیانیه را نیز تدوین نموده بودند. پس ار قرائت بیانیه، برندگان سیزدهمین دوره جایزه انجمن ترویج علم ایران به شرح زیر معرفی شدند.

 

اسامی برندگان سیزدهمین دوره جایزه انجمن ترویج علم ایران

گروه داوران از میان درخواست­های رسیده 9 مورد را منطبق با موضوع فعالیت­های ترویج علم تشخیص داد که به عنوان برندگان جایزه­ی ترویج علم و یک مورد را به دلیل ارزش ذاتی کار در زندگی اجتماعی شایسته­ی تقدیر می­داند و به شرح زیر اعلان می­کند:

1-   گروه داوران «جایزه­ی پژوهش با موضوع ترویج علم» سال 1391 را به دلیل کوشش پيگير در راه  پژوهش و تحقيق در باب جنبه‌هاي نظري و اجتماعي ترویج  علم طي نوشته‌هاي گوناگون، از جمله كتاب «علم-در-جامعه»، که همواره توأم با عشق به دانايي و در مسير ترويج علم در اين سرزمين بوده است، به آقای محمد وحیدی اهداء می­کند.

2-   گروه داوران «جایزه­ی ویژه­ی رسانه­ها و ترویج علم» سال 1391 را به دليل ایجاد فضایی جذاب برای یادگیری همراه با انديشه علمي، رعايت معيارهاي علمي و ترويجي در توليد محتواي رسانه‌اي، تعهد و پاي‌بندي به ملاك‌هاي ژورناليسم علمي، پاي‌بندي به اخلاق حرفه‌اي و قدمت و گستردگي فعاليت براي تمامي گروه هاي سني به آقایان دکتر اسماعیل میرفخرایی و فرج­الله صبا اهداء می­کند.

3-   گروه داوران «جایزه­ی بهمن بیگی برای معلمان مروج علم در مناطق محروم» سال 1391 را به دلیل کوشش پي­گير در راه آموزش در مناطق محروم کشور و نيز شوق­انگيز كردن امر آموزش، سابقه­ی فعالیت داوطلبانه، مؤثر و مستمر جهت دسترس­پذیر کردن آموزش برای دانش­آموزان محروم در مناطق عشایری کشور، تداوم وگستردگی حوزه­ی فعالیت به هر یک از چهار معلم ایثارگر مناطق عشایری ایران، آقایان: حمزه رزم جو، نوذر فریدونی، رضا مال احمدی و کریم کاظمی، که از شاگردان شادروان محمد بهمن بیگی، بنیانگذار آموزش عشایر ایران بوده­اند، اهداء می­کند.

4-   گروه داوران «جایزه­ی نهاد مروج علم» سال 1391 را به دلیل تنوع و گستردگی فعالیت برای
گروه­های سنی کودک، نوجوان و خانواده، تداوم فعالیت، ایجاد انگیزه و علاقه در میان کودکان، نوجوانان و بزرگسالان از طریق آموزش­های غیرمستقیم ترویجی متنوع، گسترش فرهنگ کتابخوانی، ایجاد کتابخانه در مناطق محروم و طرح­های مشخص برای آشناسازی همه­ی گروه­های سنی با فرهنگ غنی ایران، به خانه­ی کتابدار کودک و نوجوان اهداء می کند.

5-   همچنین، گروه داوران مؤسسه­ی آموزشی رنگین کمان سپید را به عنوان نهادی مستقل که سهم قابل توجهی در ایجاد فضای اجتماعی شاد، خلاق و پویا برای سالمندان و میانه­سالان داراست به دلیل ابتکار عمل در سواد­آموزی و ایجاد مهارت­های لازم ادبی، علمی و اجتماعی در میان علاقه­مندان شهر اصفهان شایسته تقدیر می­داند و بدین مناسبت لوح تقدیر سیزدهمين دوره­ی جايزه­ی ترويج علم ايران را به این مؤسسه اهداء می­کند.

6-   گروه داوران «جایزه­ی ترویج علم ایران» سال 1391 را به دلیل انگیزه­ی قوی، ایجاد بستری مناسب برای ارتقاء بینش و تفکر علمی در جامعه، فعالیت داوطلبانه و خلاقانه جهت علاقه­مند کردن تمامی گروه­های سنی به تفکر علمی و زمینه­سازی برای فعالیت­های علمی آنان از جمله تألیف کتاب علمی-ادبی با عنوان «افسانه­ی پادشاه و ریاضیدان»، به آقای دکتر مهدی بهزاد اهداء می­کند.

در ادامه برنامه، هریک از برندگان سخن گفتند. گفتنی است این مراسم با استقبال پرشوری مواجه بود.

بعد از مراسم سیزدهمین دوره جایزه ترویج علم، برنامه “شب علم” با مشارکت شورای خانه های ریاضیات (با حضور جناب آقای دکتر مهدی بهزاد،  جناب آقای دکتر یحیی تابش،جناب  آقای شریفی وجناب آقای بهرامی) و پارک فن­آموز (با عنوان شب فیزیک توسط آقای حازم فریپور و همکارانشان) در گالری برج میلاد برگزار شد.

آقای دکتر  مهدی بهزاد با موضوع “چگونه ریاضی بیافرینیم”، آقای دکتر یحیی تابش  با موضوع “یادگیری ریاضیات و خلاقیت” و آقای سیدمحمد شریفی و آقای غلامرضا بهرامی­زاده  با عنوان” معرفی شورای خانه های ریاضیات” برای حاضران سخن گفتند. سرکار خانم دکتر ترانه اقلیدس مدیریت این برنامه را به عهده داشتند و بخش ریاضی شب علم را نیز  هماهنگ نموده بودند.

آقای حازم فریپور، ضمن بیان تاریخچه کوتاهی از ارتباطات تلویزیونی، با انجام آزمایش­هایی که به این منظور طراحی شده بود، نمونه­هایی از نحوه انتقال تصویر تلویزیونی از فرستنده به گیرنده و سیرتکاملی آن نمایش دادند.

 

جمعه 26 آبان “اختتامیه”

مراسم اختتامیه در روز جمعه 26 آبان ماه در سالن سعدی برج میلاد برگزار شد. ابتدا خانم دکتر قدیمی رئیس انجمن، ضمن تشکر از  کلیه کسانی که در این هفته با انجمن همراهی کردند تشکر و قدردانی کرده و پیشنهاداتی برای ادامه برنامه در سال­های آتی ارائه کردند.

سپس جناب آقای دکتر علی اکبر موسوی موحدی استاد ممتاز دانشگاه تهران و رئیس شبکه دانشمندان جهان اسلام سخنان مبسوطی ارائه کردند که به نکاتی از آن اشاره می­شود.

ایشان اظهار داشتند که علم خودش جهانی است ما علم محلی نداریم. ممکن است فناوری و نوآوری بومی باشند اما علم بومی نیست. جایگاه علم لایتناهی است و علم جهانی است و هر حرکت علمی جهانی است. کلمه دانشگاه یا یونیورسیتی حاکی از جایگاه جهانی علم است. مساله دیگر که خیلی مهم است سهم کشورما در جهانی نمودن علم است. ایرانیان چه قبل از اسلام و چه بعد از اسلام و حتی در حال حاضر با وجود تمام مشکلات در تولید علم جهانی نقش دارند. هزار سال بعد از اسلام، هشتاد درصد دانشمندان مسلمان ایرانی بودند. در تاریخ جهان نوشته شده که رنسانس اروپا، انتقال علم از مسلمانان به اروپا بوده است. اگر ما به ادبایی مانند حافظ، سعدی و… نگاه کنیم درمی­یابیم این افراد آنقدر فهیم بوده­اند که می دانستند روزگار پستی و بلندی بسیار دارد و براین اساس نوع نگارش آنها به زبان شعر است. شعر جایگاهش در قلب است و نثر جایگاهش در مغز. قلب فرمانده مغز است. گر چه شعر این بزرگان به فارسی است اما نوع زبان مهم نیست، نوع فکر است که مهم است. فکر این ادبا جهانی بود.

سپس  سرکار خانم فاطمه  پورفرد رئوس کلی بیانیه هفته علم را قرائت کردند.

درادامه این مراسم از افراد و نهادهایی که در برگزاری این هفته انجمن را یاری کرده بودند تقدیر شد و لوح­هایی که بدین منظور تهیه شده بود، توسط چند تن از اعضای هیئت مدیره سابق و کنونی انجمن ترویج علم ایران به این افراد یا نمایندگان آنها اعطاء شد.

مدیریت برنامه اختتامیه را آقای سیاوش صفاریان پور به­عهده­ داشتند.

 

بخش دوم


حامیان مادی و معنوی هفته ترویج علم درایران

در برنامه هفته ترویج علم، سازمانها و نهادهای گوناگونی مشارکت داشتند. نحوه مشارکت این نهادها متنوع بود. برخی با حمایت معنوی(در اختیار قراردادن فضا و سایر امکانات جانبی ) و برخی با حمایت مالی انجمن را در برپایی برنامه های این مناسبت یاری دادند. فهرست حامیان مادی و معنوی به شرح زیر است:

الف : حامیان مالی

v     معاونت علمی– فناوری ریاست جمهوری

v     کمیسیون انجمن­های علمی ایران

v     مرکز  منطقه­ای اطلاع­رسانی علوم و فناوری

v     معاونت امور اجتماعی و فرهنگی –اداره کل آموزش­های شهروندی

v     بانک صادرات ایران

v     نشردیبایه

ب: حامیان معنوی

v     باشگاه فن­آموز– شرکت سراج

v     اتحادیۀ انجمن­های علمی- آموزشی معلمان فیزیک ایران

v     برج میلاد

v     شبکه چهار سیمای جمهوری اسلامی ایران

v     کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد

v     شورای خانه های ریاضیات

v     خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)

1-  باشگاه فن­آموز شرکت سراج

یکی از سازمانهای بسیار فعال در بزرگداشت این هفته باشگاه فن آموز شرکت سراج بود که برای آموزش 200دبیر فیزیک چهار کارگاه در صبح و عصر روزهای جمعه 19 و 26 آبان با عنوان”کارگاه آزمایشهای لیزری” برگزار کرد. اتحادیه معلمان فیزیک نیز در هماهنگی این کارگاه فعالیت داشت. شرکت سراج ” بسته آزمایشهای صوت لیزری” از تولیدات خود را به صورت امانی در اختیار شرکت کنندگان در کارگاه قرارداد تا از آن در مدارس استفاده کنند.

2-  اتحادیۀ انجمن­های علمی- آموزشی معلمان فیزیک ایران

–         ارسال پوستر و پیام انجمن ترویج علم به مناطق 20 گانه شهر تهران و 30 انجمن در مراکز استان­ها

–         ارسال 1300پیامک به منظور دعوت برای مراسم هفته

–         هماهنگی با سرگروه­های آموزشی در شهر تهران

–         همکاری با پارک فن­آموز

–         هماهنگی با تعدادی از دبیرستان­های شهر تهران به منظور تهیه روزنامه دیواری و …

3-برج میلاد

– مجموعه برج میلاد در برگزاری برنامه هفته ترویج علم هماهنگی های ارزنده داشت. اختصاص یک طبقه از برج برای برپایی  نمایشگاه علم برای مردم

– در اختیار قراردادن سالن سعدی برای مراسم سیزدهمین دوره جایزه ترویج علم ایران و مراسم اختتامیه

– در اختیار قراردادن گالری برج میلاد به منظور برنامه شب علم

4– شبکه چهار سیما

اختصاص  بیش از 15 ساعت یا 900 دقیقه برنامه تلویزیونی در شبکه چهار سیما به  مناسبت هفته جهانی علم است که می توان به  برنامه­های طلوع، پنگان و کندو  اشاره کرد.

 

5- کتابخانه حسینیه ارشاد

–        کارگاه آموزشی بازیابی اطلاعات و اسناد ملل متحد

–        میزبان اعضای کتابخانه فاطمه ها

–        سخنرانی جناب آقای حافظیان رضوی با عنوان “در عصر كتابخانه­هاي مجازي چرا بايد كتاب به كتابخانه­ها اهدا كرد؟” 

–        برگزاری نمایشگاه نقاشی با موضوع صلح ودوستی

–        جمع­آوری کتابهای اهدایی به مناسبت روز اهدای کتاب

6- شورای خانه های ریاضیات

– شوراهای خانه های ریاضیات در 29 شهر کشور پذیرای دانش آموزان بود و برنامه های متنوعی در این خصوص اجرا نمود.

 

7- خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)

– هماهنگی در برگزاری نشست خبری  به مناسبت هفته ترویج علم

– تهیه گزارش از برنامه های هفته

– مشارکت در کمیته ارتباطات و  روابط عمومی هفته علم

 

برنامه­های  سایر سازمان­ها در  بزرگداشت هفته ترویج علم

علاوه بر انجمن ترویج علم ایران و سازمانها و نهادهایی که در برپایی این هفته با انجمن همکاری کردند ، نهادها و سازمانهای دیگری نیز برای این هفته برنامه هایی تدارک دیده بودند، براساس گزارش­های رسیده به انجمن اهم این فعالیتها به شرح زیر است:

v     دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

v     انجمن علمی دانشجویی دانشکده فیزیک دانشگاه تهران

v     پژوهشكده نجوم

v     ماهنامه نجوم( انتشار ويژه نامه صبح زاهدان، و برگزاری نشست علمی در  شهرهای تبریز، کاشان )

v     دبیرستان فرهیختگان

v     مؤسسه توسعه پایدار هرمد و کتابخانه عمومی پیامبر اعظم

دانشگاه شهید رجایی 24-18 آبان ماه 1391

سمینار یک روزه ملی با موضوع “علم براي صلح و توسعه” 18 آبان ماه

 20 الی 23 آبان 1391، برگزاري نمایشگاهی با عنوان آزمایش هاي ساده و جذاب علمی

20  الی 23 آبان 1391 ، برگزاري کارگاه هاي علمی – آموزشی (8کارگاه)

 24 آبان 1391 ، مراسم اختتامیه در دانشگاه تهران

 

دانشگاه تهران

گزارش مختصری از فعالیت­های انجام شده در در دانشکده فیزیک دانشگاه تهران در زیر آمده است:

در روزهای دوشنبه، سه­شنبه و چهارشنبه 22، 23 و 24 آبان ماه از ساعت 9 تا 14 نمایشگاهی با عنوان “علم و همیاری” در لابی دانشکده فیزیک دانشگاه تهران برگزار شد.

هر روز از ساعت 12:30 تا 13 سمیناری توسط یکی از دانشجویان برگزار  شد.

  1. آشنایی با گرایش­های ژئوفیزیک ( دوشنبه 22 آبان)
  2. آشنایی با رشته هواشناسی ( سه شنبه 23 آبان)
  3. تهویه طبیعی ( چهارشنبه 24 آبان)

تعدادی از کارگاه­های علمی– آموزشی به مناسبت پاسداشت روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه تحت عناوین زیر برای دانشجویان برگزار شد.

  1. نانو (معرفی و بازدید از آزمایشگاه AFM) ( دوشنبه 22 آبان)
  2. عکاسی نجومی ( سه شنبه 23 آبان)
  3. تکنیک اندازه گیری ماره ( چهارشنبه 24 آبان)

غرفه­ای شامل آزمایش­های ساده و جذاب در زمینه برق و عکاسی نجومی برای مردم، در روزهای پنج­شنبه و جمعه 25 و 26 آبان ماه

تعدادی از آزمایش­ها و یک برنامه شب رصدی در نمایشگاه دانشگاه شهید رجایی در تاریخ شنبه و یکشنبه 20 و 21 آبان ماه انجام شد.

پژوهشكده نجوم

برنامه‌هاي هفته جهاني علم در ايران در روزهاي 21 الي 28 آبان با همكاري نهادها و موسسات مختلف برگزار شد پژوهشكده نجوم در راستاي رسيدن به هدف عمومي سازي علم نجوم و مشاركت در برنامه هاي هفته علم در ايران برنامه ي نيم روزه اي را با عنوان ” يك روز با كيهان شناسان” با همكاري انجمن ترويج علم ايران و انجمن نجوم ايران در باغ لارك برگزار كرد در اين برنامه كه از ساعت 13 الي 17 روز 26 آبان برگزار شد حدود 30 نفر از علاقه مندان شركت كردند. بخشهاي مختلف اين برنامه سمينارهايي با موضوعات كيهان شناسي و بازديدهاي نجومي بود . اين سخنراني ها شامل گمشده كهكشان – دكتر فرهنگ حبيبي، اطلس كيهاني – سعيد توسلي و كيهان تاريك شانت باغرام بود. بخش ديگر اين برنامه كه بازديد از فن آوري ها و تجهيزات ساخته شده در بخش توسعه فناوري پژوهشكده نجوم بود با توضيحات كارشناسي آقاي عليرضا مولايي نژاد و آرش دانش از سامانه رصد از راه دور و ساير دستاوردهاي اين بخش انجام شدبخش آخر برنامه نيز بازديد جمعي از ماكت تلسكوپ ملي ايران بود.

ماهنامه نجوم

انتشار ويژه نامه صبح زاهدان (پيوست گزارش حاضر)

 برنامه در شهرهای تبریز و کاشان

ماهنامه‌ي نجوم در هفته‌ي علم ضمن همکاری با انجمن ترویج علم ایران برای برپایی نمایشگاه هفته‌ي علم در تهران با همکاری گروه‌های نجوم شهرهای تبریز و کاشان سمینارهایی را در این شهرها برگزار کرد.

در شهر تبریز انجمن نجوم آیاز، اولین و فعال‌ترین انجمن نجوم تبریز، با هدف ارتقاء بینش علمی در جامعه میزبان دکتر حبیب خسروشاهی، ریاست پژوهشکده‌ي نجوم و مدیر علمی طرح رصدخانه ملی ایران، بود. آقای عماد قاضی طباطبایی سرپرست گروه همکار ماهنامه‌ي نجوم در برگزاری این برنامه در تبریز بودند.

در این برنامه دکتر حبيب خسروشاهی در دو بخش سخنراني كرد. در بخش اول اين سخنراني دكتر خسروشاهي با بياني ساده در مورد “عالم هستی از دیروز تا امروز”و در بخش دوم در مورد شروع ، روند اجراي طرح، چشم‌اندازهاي و كارهاي انجام شده ‌طرح رصدخانه‌ي ملي سخنراني كردند. درپايان به پرسش شركت‌كنندكان اين برنامه پاسخ دادند. این برنامه با حضور 250 نفر در روز پنجشنبه 18 آبان 91 در سالن اندیشه پارک ائل گلی تبریز برگزار شد.

انجمن نجوم سپهر کاشان نیز با همکاری ماهنامه‌ي نجوم همایش از کاشان تا کهکشان را در روز 23 آبان در تالار فرهنگ کاشان برگزار کرد. در این همایش بعد از ارائه‌ي گزارشی از  فعا‌لیت‌های این انجمن مهندس مهدی کارگر نژاد، کارآفرین برتر کشور، در مورد اهمیت علم در زندگی امروز و میهمان اصلی  این برنامه دکتر سپهر اربابی(مدیر توسعه طرح رصدخانه ملی ایران ) در مورد زیبایی‌های کیهان صحبت کردند. در انتها تابلو عکس نجومی از پدیده‌ي گذر زهره از فراز چارتاقی نیاسر کاشان به این استاد اهدا شد. بخش‌های جانبی این برنامه شامل نمایشگاه عکس‌های نجومی آقای قهرودی و غرفه‌های آشنایی با تاریخ نجوم (معرفی منجمان کاشانی) و غرفه‌ی محصولات نجومی بوده است.

– دبیرستان فرهیختگان درمنطقه یافت آباد تهران

این دبیرستان از معدود دبیرستان­هایی بود که در بزرگداشت هفته ترویج علم مشارکت داشت. در روز شنبه 20 آبان در این دبیرستان برنامه های متعددی از جمله سخنرانی،رونمایی از روزنامه دیواری و  آزمایشهای علمی برگزار شد. در طی هفته نیز دانش آموزان این دبیرستان از مراکز مختلف علمی بازدید کردند.

– مؤسسه توسعه پایدار هرمد و کتابخانه عمومی پیامبر اعظم

 برگزاری کارگاه ترویج علم تنوع زیستی برای کودکان  در روز 10 نوامبر2012 برابر با 20 آبان ماه


دستاوردهای هفته ترویج علم در جمهوری اسلامی ایران

با مراجعه به سایت یونسکو در تهران، شاهد تفاوت کمی و کیفی برنامه­های سایر کشورها نسبت به  جمهوری اسلامی ایران می­باشیم. شاید دلیل آن برقراری یک هفته مراسم در ایران باشد. براساس تجربه سال جاری انجمن ترویج علم می­توان به یونسکو پیشنهاد کرد بزرگداشت هفته جهانی علم در سراسر جهان طی یک هفته برگزار شود. (پیوست)

خلاصه فعالیت­های هفته ترویج علم در جمهوری اسلامی ایران در سال 1391

ردیف

نوع فعالیت

تعداد

ملاحظات

1

سخنرانی علمی

50 سخنرانی

بیش از 50 سخنرانی در طی هفته توسط انجمن برگزار شد. علاوه بر این تعدادی از سازمان­ها و نهادهای دیگر نیز به صورت مجزا سخنرانی برگزار کردند.

2

کارگاه  و نشست علمی

20 کارگاه

بیش از بیست کارگاه در طی این هفته توسط انجمن و نهادهای دیگر برگزار شد.

3

مسابقه نقاشی

2 مسابقه

کمیسیون ملی یونسکو، برای کودکان 12-16 ساله مسابقه نقاشی اعلام کرد. حدود 270 اثر دریافت و از بین آنها 12 اثر برگزیده شد.

کتابخانه حسینه ارشاد و انجمن ترویج علم ایران نیز مسابقه نقاشی بدون محدودیت سنی برگزار کردند که 300 اثر به حسینیه ارشاد ارسال شد60 اثر مربوط به کودکان ناشنوا بود. در طی هفته تمامی آثار در حسینیه ارشاد به نمایش گذاشته شد. مسابقه دوم برنده ای نداشت و تمامی آثار در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفت.

4

مسابقه روزنامه دیواری

تعدادی روزنامه دیواری به مناسبت این هفته توسط دانش­آموزان دبیرستان فرهیختگان و … تهیه شد.

5

نمایشگاه

در روز 25 آبان ماه نمایشگاه علم برای مردم با حضور بیش از 30 سازمان مختلف در برج میلاد تهران افتتاح شد. همچنین دانشجویان دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی و دانشگاه تهران نیز در این زمینه اقدام کردند

6

شب علم

در دو بخش ریاضی و فیزیک

برای اولین بار شب علم برگزار شد

7

جایزه ترویج علم

9 نفر در 5 شاخه

8

آموزش دبیران فیزیک

200 نفر

باشگاه فن­آموز- شرکت سراج برای آموزش 200 دبیر فیزیک چهار کارگاه در صبح و عصر روزهای جمعه 19 و 26 آبان با عنوان”کارگاه آزمایش­های لیزری” برگزار کرد. اتحادیه معلمان فیزیک نیز در هماهنگی این کارگاه فعالیت داشت. شرکت سراج “بسته آزمایش­های صوت لیزری” از تولیدات خود را به صورت امانی در اختیار شرکت­کنندگان در کارگاه قرارداد تا از آن در مدارس استفاده کنند.

9

اهدای کتاب

بیش از 3000 جلد

در روز اهدای کتاب تعدادی کتاب توسط مردم برای ارسال به مناطق محروم اعطا شد.

10

رسانه و ترویج علم

شبکه 4 سیما،مصاحبه­های رادیویی(رادیو فرهنگ، جوان، تهران و…)

همکاری ایسنا

تشکیل کارگروه رسانه و ترویج علم

شبکه 4 سیما قبل از این هفته و طی هفته برنامه­هایی به این مناسبت داشتند.

11

درهای باز دانشگاه­ها و مراکز پژوهشی

پژوهشگاه رویان و شورای خانه­های ریاضیات

در طی این هفته پژوهشگاه رویان و شورای خانه­های ریاضیات در 29 شهر کشور  پذیرای عموم مردم بودند.

تجربه انجمن ترویج علم ایران در هفته ترویج علم نشان داد این برنامه در صورت استمرار، می­تواند در جلب توجه عموم مردم به علم و کاهش شکاف بین علم و جامعه تاثیرگذار باشد. با این حال نیازمند اقدام به موارد زیر است:


 

 

 

 

 

 

 

پيوست­ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

 

پیوست یک

 

نهادهایی که برای برگزاری هفته ترویج علم همکاری داشتند:

–         معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ؛

–         کمیسیون انجمن های علمی ایران-  وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری ؛

–         مرکز منطقه­ای اطلاع رسانی علوم و فناوری

–          شبکه چهار سیمای جمهوری اسلامی ایران؛

–         پارک فنّ­آموز؛

–         موزه علوم و فنّاوری جمهوری اسلامی ایران؛ وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری؛

–         کمیسیون ملّی یونسکو در تهران؛

–         اتحادیه  انجمنهای علمی – آموزشی معلمان فیزیک ایران؛

–         شورای خانه­های ریاضیات؛

–         کتابخانه عمومی حسینه ارشاد؛

–         برج میلاد؛ شهرداری تهران؛

–         معاونت امور اجتماعی و فرهنگی اداره کل آموزشهای شهروندی؛

–         بانک صادرات ایران؛

–         کتابخانه و موزه ملک؛

–         نشر دیبایه؛

–         پایگاه استنادی علوم جهان اسلام؛

–         خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)

–         روزنامه جام جم؛

–         کانون توسعه فرهنگی کودکان

–         دانشگاه تهران: دانشکده مطالعات جهان؛

–         دانشگاه تهران: پژوهشکده تاریخ علم؛

–         دانشگاه تربیت مدرّس: دانشکده فنّی و مهندسی؛

–         مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور؛ وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری؛

–         خانه اندیشمندان علوم انسانی؛ شهرداری تهران؛

–         انجمن ایرانی مطالعات زنان؛

–         انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متّحد؛

–         جمعیت توسعه علمی ایران

–         انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران

–         انجمن جامعه شناسی ایران

–         انجمن حمل و نقل ریلی ایران

–         انجمن گیاهان دارویی ایران؛

–         انجمن ایرانی روابط بین­الملل.

–         شرکت ملّی صنایع پتروشیمی؛

 

پیوست دو

 

سخنرانان هفته ترویج علم

سخنران­ها

سازمان متبوع

عنوان/موضوع سخنرانی

آقای دکتر جعفر توفیقی

جمعیت توسعه علمی کشور

انجمن ترویح علم ایران

افتتاحیه

علم و توسعه پایدار

آقای دکتر حسین معصومی همدانی

مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه / انجمن ترویج علم ایران

تاریخ علم و ترویج علم

خانم دکتر زهرا گویا

دانشگاه شهید بهشتی

تاریخ علم و آموزش ریاضیات

آقای دکتر سید جمال موسوی

دانشگاه­تهران- پژوهشکده تاریخ علم

ادبیات طبّ اسلامی تا قرن چهارم با تکیه بر الفهرست ابن ندیم

آقای دکتر حمید رضا گیاهی

بنیاد دایرة­المعارف اسلامی و پژوهشکده تاریخ علم

تأثیر تاریخ علم بر پیشرفت علوم جدید

آقای دکتر حسین شیخ رضایی

انجمن ترویج علم

 مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه

روز تاریخ علم

مراسم جایزه ترویج علم

خانم نوش آفرین انصاری

انجمن ترویج علم ایران و  دبیر شورای کتاب کودک

ادبیات کودکان،صلح و توسعه

خانم دکتر نسرین مصفّا

دانشگاه تهران: دانشکده حقوق و علوم سیاسی

نقش علم در ترویج صلح پایدار

آقای سید محمّد خسرویان

موزه علوم و فنّاوری ج.ا.ا

نقش موزه علوم و فنّاوری در ترویج علم

آقای دکتر مهدی بهزاد

انجمن ترویج علم ایران

چگونه­ریاضی بیافرینیم؟

آقای  حازم فریپور

پارک فنّ­آموز

26 سال تلاش در خدمت ترویج علم

آقای دکتر مرتضی براری

دبیرکمیسیون انجمنهای علمی کشور

آقای دکتر یحیی تابش

انجمن ترویج علم ایران

دانشگاه صنعتی شریف

یادگیری ریاضیات و خلّاقیّت

آقای سید مجید شریفی

شورای خانه های ریاضیات

معرفّی شورای خانه­های ریاضیّات

آقای غلامرضا بهرامی زاده

شورای خانه های ریاضیات

معرفّی شورای خانه­های ریاضیّات

آقای دکتر داریوش فرهود

سردبیر مجله اخلاق در پزشکی و عضو هیأت تحریریه نشریه ترویج علم

اخلاق علمی

آقای دکتر مهدی زارع

پژوهشگاه بین­المللی زلزله

روند جایزه

ارتباط علم در خدمت ایمنی انسان

آقای سیروس برزو

روزنامه­نگار علمی

آقای فرزاد هوشیار

مدیر عامل شرکت برج میلاد

 سخنرانی در مراسم جایزه ترویج علم

خانم دکتر ترانه اقلیدس

عضو هیأت مدیره انجمن ترویج علم ایران

قرائت بیانیه جایزه

آقای دکتر سعیدآبادی

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران

نقش علم در توسعه پایدار

آقای سیاوش صفّاریان پور

سیمای جمهوری اسلامی ایران

 پنجره ای رو به زمین(دوشنبه یونسکو)

مدیریت­ برنامه اختتامیه

آقای محمود کریمی

سیمای جمهوری اسلامی ایران

مدیریت برنامه

 افتتاحیه

آقای دکتر علی اکبر موسوی موّحدی

دانشگاه تهران و شبکه دانشمندان جهان اسلام

سخنران اصلی مراسم اختتامیه

اهمیت علم و نقش ایرانیان در تولید علم

خانم دکتر شیدا مهنام

دفتر یونسکو در تهران

قرائت پیام مدیرکل یونسکو

خانم نفیسه نعیمی پور

مروج علم

تجربه­ای ساده

آقای اسفندیار معتمدی

مروج علم

 نقش مروجان علم

خانم دکتر اعظم ایرجی زاد

استاد دانشگاه صنعتی شریف

نقش زنان در علم فیزیک

آقای فرج­الله صبا

روزنامه نگار علمی

برنده جایزه

آقای  محمد وحیدی

نویسنده

برنده جایزه

آقای دکتر مهدی بهزاد

استاد ریاضی و مروج علم

برنده جایزه

آقای دکتراسماعیل میرفخرایی

برنامه ساز علمی

برنده جایزه

خانم پیشداد

خانه کتابدار

برنده جایزه

آقای دکتر احمد پاکتچی

هیات علمی دائره المعارف بزرگ اسلامی

جایگاه علم در دستیابی به صلح و توسعه پایدار

آقای دکتر علی رجالی

هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان

دستاوردهای خانه ریاضیات اصفهان

آقای دکتر بهرام مستقیمی

انجمن ایرانی سازمان ملل متحد

دپیلماسی علم در خدمت صلح

آقای امین قنبری

انجمن ایرانی سازمان ملل متحد

دپیلماسی علم در خدمت صلح

خانم نیلوفر صادقی

مسئول بخش علوم طبیعی دفتر منطقه ای یونسکو

آقای دکتر هومن نجفی

عضو پروژه بین المللی صلح ستارگان

گزارش از پروژه صلح ستارگان

آقای  مرتضی محمدی وند

اتحادیه معلمان فیزیک

فیزیک به زبان شعر

آقای دکتر حسن نمک­دوست

عضو هیات مدیره انجمن

 اهمیت و نقش روزنامه نگاری علمی

خانم فاطمه پورفرد

قرائت بیانیه هفته علم

آقای سیدکاظم حافظیان رضوی

مشاور فرهنگی شهرداری تهران

در عصر کتابخانه های مجازی چرا باید کتاب اهدا کرد؟

خانم نازنین قائم مقامی

مرکز اسناد و اطلاعات سازمان ملل متحد در تهران

مدرس کارگاه بازبینی اسناد و مدارک ملل متحد

خانم منیره همایونی

بازرس انجمن

معرفی برنامه های هفته ترویج علم و سخنرانی در حسینیه ارشاد

خانم آزیتا سیدفدایی

بازرس انجمن

مدیریت برنامه دوشنبه در وزارت علوم

خانم مهرناز خراسانچی

رئیس کتابخانه حسینیه ارشاد

مدیریت سخنرانی عصر چهارشنبه

خانم دکتر اکرم قدیمی

رئیس انجمن ترویج علم ایران

افتتاحیه و اختتامیه همایش + افتتاحیه و پایان نشست­های روزانه


 

پیوست سه

 

بیانیه­ی گروه داوران جایزه­ی ترویج علم ایران

تهران برج میلاد دوره سیزدهم،

آبان­ماه 1391

ترویج علم تلاشی است برای پیوند و برقراری ارتباط میان جامعه و علم. اما اين تلاش از نيمه دوم قرن بيستم میلادی شكلي نو به خود گرفته است و علاوه بر مؤلفه‌هاي آشناتري مانند انتقال محتواي علم به توده‌هاي مردم، از مؤلفه‌هايي مانند انتقال روش علمي به مردم، تشويق آنان به مشاركت عمومي در علم و نظارت همگاني آنان بر علم و فناوري نيز سخن مي‌گويد. شاید یکی از مهمترین مؤلفه­ها در ترویج علم اجتماعی شدن آن باشد و تنها در این حیطه است که ترویج علم معنای واقعی خود را می­یابد. بر طبق اين مولفه آحاد جامعه­ی بشری باید در فهم، بكارگيري، ساخت و نظارت بر علم سهیم باشند. رسانه­ها، دانشگاه­ها، مدارس، نخبگان و حتی افراد عادی هر یک نقش خاصی در این فرآیند ایفا می کنند. تقویت باور و اعتماد عمومی به علم و همگانی ساختن این باور و اعتماد اولین گامی است که باید در ترویج علم برداشته شود. ترویج علم مهارت­هایی را می­طلبد که الزاماً با مهارت های تولید علم یکسان نیست. مروجان علم باید از یک سو مجهز به دانش مولدان علم و از سوی دیگر قادر به بیان آن مفاهیم به زبانی قابل درک برای عموم مردم باشند. به همین دلیل ترویج علم در راستای تولید علم است و رسالت ترویج علم علاوه برانتقال یافته‌ها، بینش­ها، روش­ها و ارزش­های علمی دانشمندان به لایه­های پایین­تر اجتماعی، تشویق عموم مردم به تفکر انتقادی و مسئولانه درباره­ی علم و فناوری و نتایج مترتب بر آن­هاو همچنین تأمین حقوق اجتمایی مردم برای دانستن است.

به منظور تحقق چنین آرمانی انجمن ترویج علم ایران در تاریخ 24 امرداد 1379 توسط جمعی از فرهیختگان ایران با اهداف زیر تشکیل شد:

1-     کمک به ترویج علم، اشاعه­ی تفکر علمی و نهادینه کردن آن.

2-     اطلاع­رسانی و شناساندن اهمیت و روش­های ترویج علم و تفکر علمی.

3-     جلب مشارکت و هماهنگی بیشتر میان نهادهای مروج علم.

4-     آموزش مروجان علم.

به منظور نیل به اهداف مذکور انجمن ترویج علم ایران وظایف و فعالیت­هایی را در اساس­نامۀ خود تعریف کرده است. یکی از این وظایف برگزاری سالانۀ مراسم اهداء جایزه ترویج علم برای شناسایی، گزینش و معرفی مروجان برجسته­ی علم و تفکر علمی در حوزه­های مختلف علمی است تا با قدردانی از کوشش­های آنان زمینه­ی ارتقاء بینش و تفکر علمی در جامعه فراهم شود و از افراد یا نهادهایی که بهترین و مؤثرترین فعالیت­ها را برای همگانی کردن علم انجام داده­اند تقدیر به­عمل آید.

انجمن ترویج علم ایران فراخوان سیزدهمین دوره­ی جایزه­ی ترویج علم در سال 1391 را در پنج گروه «جایزه­ی ترویج علم»، «جایزه­ی نهاد مروج علم»، «جایزه­ی بهمن بیگی برای معلمان مروج علم در مناطق محروم»، «جایزه­ی ویژه­ی رسانه­ها و ترویج علم» و «جایزه­ی پژوهش با موضوع ترویج علم» در اردیبهشت ماه 1391 اعلان عمومی کرد.

گروه داوران سیزدهمین دوره­ی جایزه­ی انجمن ترویج علم ایران مرکب از خانم­ها: نوش آفرین انصاری، ترانه اقلیدس، اکرم قدیمی و آقایان: نصرالله افاضل، مهدی زارع، حسین شیخ رضایی، حسن نمک دوست، ایرج نیک سرشت و منصور وصالی، درخواست­های رسیده را بر اساس شیوه نامه­ی اهداء جایزه­ی ترویج علم ایران مصوب هیئت مدیره­ی انجمن ترویج علم ایران بررسی کرده است. برندگان نهایی براساس معیارهای اهداء جایزه که عبارتند از: سابقه­ی فعالیت مؤثر در جهت همگانی کردن علم، گسترش تفکر علمی، سابقه­ی عملکرد نوآورانه و متفاوت با روش های رسمی موجود (در چارچوب وظایف رسمی و سازمانی)، زمینه­سازی در راستای فعالیت­های خلاق و داوطلبانه انتخاب شده­اند. بعلاوه، افراد و نهادهایی که تا کنون جایزه­ی ترویج علم را دریافت نکرده­اند در اولویت قرار گرفته­اند.

در نشست های داوری در هر مورد نظرات موافق و مخالف مطرح و رأی اکثریت ملاک انتخاب نامزد دریافت جایزه قرار گرفته است. با این حال معتقدیم که در هر کاری کاستی هایی وجود دارد که احتمالاً شامل این داوری ها نیز می­شود. از سوی دیگر خرسندیم از این که امسال به یاری پروردگار انجمن ترویج علم ایران توفیق برگزاری مراسم اهداء جوایز ترویج علم را در آخرین روز از هفته ای یافته است که با روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه آغاز شده است و بدین مناسبت این هفته را «هفته­ی علم» نام نهاده است. به امید آن که این­ نام­گذاری سرآغازی  باشد برای تداوم حرکت در سال­های آینده و در تقویم هجری شمسی ایرانی راه یابد.

****

گروه داوران سیزدهمین دوره­ی جایزه­ی ترویج علم ایران از تمامی افراد و نهادهایی که به فراخوان انجمن ترویج علم ایران پاسخ داده­اند قدردانی می­نماید وامیدوار است که در سال­های آینده شاهد رشد و بالندگی هر چه بیشتر فعالان عرصه­ی علم در ترویج و ارتقاء بینش و تفکر علمی در جامعه باشد و ارتباط مستمری بین تلاشگران این عرصه با انجمن ترویج علم ایران وجود داشته باشد.

 


پیوست چهار

 پیام انجمن ترویج علم

به مناسبت

هفته علم در خدمت صلح و توسعه

26-20 آبان ماه

پس از کنفرانس جهانی علوم در سال 1999 میلادی، سازمان فرهنگی، علمی، آموزشی ملل متحد (یونسکو) و شورای بین­المللی علوم 10 نوامبر برابر با 20 آبان ماه را به عنوان «روز جهاني علم در خدمت صلح و توسعه» اعلان کردند. تأکید بر اهمیت به­کارگیری علوم در فرآیند توسعۀ کشورها و نیز از میان برداشتن شکاف میان علم و جامعه از اهداف این برنامه است و کوشش می­شود تا توجه مردم را به اهمیت نقش علم در جهت پیشرفت جهان جلب کنند.

     یکی دیگر از اهداف روز جهانی علم بهره­مند شدن آحاد مردم، بنا به تخصص و مهارت خود، از این روز است. به بهانه­ی این روز عموم شهروندان و متخصصان می­توانند با ایجاد حلقه­های ارتباطی با یکدیگر شبکه­های علم را گسترش دهند و با هم در ارتباط باشند تا اثرات مثبت علم در زندگی نمایان شود. انجمن ترویج علم ایران با حمایت از سایر مراکز فرهنگی، علمی و آموزشی کشور و با تدوین برنامه­های متنوع در طی یک هفته برآن است تا اولاً به راه­هایی برای گسترش علم در جامعه و ثانیاً علم در جهت برقراری صلح و توسعه پی­ریزی و پی­گیری نماید.

     روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه، فرصتی را برای مؤسسات علمی ، دولت­ها، اجتماعات مدنی و  دانشمندان فراهم می­کند تا در مورد صلح و توسعه، که از اساسی­ترین مفاهیم اجتماعی است، به بحث و تبادل نظر بپردازند. در نگرش نوینی که یونسکو به آن اهتمام می­ورزد، صلح تنها به معنای نبود جنگ میان دولت­ها نیست، بلکه می­تواند به معنای شرایط یک مدیریت ملی سازنده­ی حل و فصل اختلافات و ایجاد هماهنگی در روابط میان بخش­های مختلف نهادی یک جامعه باشد.

     شكی نیست که علم، ابزاري كارآمد براي انسان هزاره جديد است، اما در تفكر بسياري از مردم جهان، علم كالايي لوكس به­شمار می­آید و اگر چه به آن احترام مي‌گذارند، اما ذات آن را نمي‌شناسند و به روش‌هاي علمي تن در نمي‌دهند. آنها علم را مي‌خواهند، اما به شرايط حصول آن پاي­بند نيستند و چون اين موضوع را در نمي‌يابند، تلاشي براي ترويج اين تفكر در جامعه نمي‌كنند و روابط خود با جامعه و جهان را بر مبناي علم و روش­های علمي پايه‌گذاري نمي‌كنند. به همين دليل است كه يونسكو در صدر اهداف خود، افزايش توجه مردم به علم و روش­های علمي، تلاش براي به اشتراك گذاشتن ديدگاه‌هاي علمي در كشورها و ميان كشورها، بازسازي اجتماعات در جهت استفاده از علم براي سودرساني به مردم و افزايش توجه به چالش‌هاي پيش‌روي انسان معاصر و تلاش براي حل آن­ها با روش‌هاي علمي را در دستور كار خود قرار داده است. به اين ترتيب است كه جوامعي كه از روش علمي سود مي‌جويند، مي‌توانند منظري مشترك براي نگاه به جهان بيابند و تلاش و تأكيد خود را به جاي اختلاف‌ها بر اشتراك‌ها متمركز كنند تا از اين ميان، شايد سرانجام صلح سربرآورد.

     برای دست یافتن به جامعه­ای توسعه یافته باید از ارتباط بین علم و جامعه بهره جست تا علم در اذهان عموم مردم رسوخ کند و تفکر علمی در جامعه بارور شود. توسعه بدون گسترش علم و گسترش علم بدون آموزش و برنامه­ریزی ممکن نیست، اگر توسعه را سامان دهی تعالی­بخش و دست­یابی به پیشرفت در حوزه­های مختلف اقتصادی، صنعتی، فناوری، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بدانیم این امر بدون داشتن سطح علمی مورد نیاز و دانش مربوطه میسر نیست. روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه پایدار با هدف بررسی، تحلیل و مطالعه در خصوص زوایای مختلف نقش و جایگاه علوم در دست­یابی به توسعه­ی پایدار و نیز کمک به گسترش چشم­اندازهای صلح در جهان فرصتی مغتنم است تادانش­آموزان، این آینده سازان ایران اسلامی، با اهمیت حضور علم در اجتماع و در خدمت به بشریت آشنا شوند و آن را همراه جدانشدنی برنامه­ی آموزش علوم خود بدانند.

در سال جاری انجمن ترویج علم ایران با شعار” ارتقاء بینش علمی در جامعه” بر آن شد  در راستای ترویج علم و عمومی سازی آن با همکاری برخی نهادها و سازمان­های علمی و فرهنگی کشور از 26-20 آبان ماه را هفته ترویج علم اعلام نماید و  گامهایی هرچند کوچک را در راه اهداف انجمن بردارد. امید است با حضور و مشارکت علاقه مندان  به حوزه ترویج علم ، بینش علمی در ایران اسلامی ارتقا پیدا کند.

                                                                                  انجمن ترویج علم ایران

 

 

 

 


پیوست پنج

 

ارزیابی کلی برنامه ها

عنوان

بسیار خوب

خوب

متوسط

ضعیف

بسیارضیعف

نحوه اطلاع رسانی

11

11

9

4

نحوه ارائه مطالب

10

20

6

کیفیت اداره

12

21

3

محل برگزاری

15

17

2

نحوه پذیرایی

9

21

2

1

انجمن ترویج علم ایران، به منظور پیشبرد و ارتقای سطح کیفی برنامه های آتی انجمن اقدام به تهیه فرم نظرسنجی نمود تا شرکت کنندگان محترم نظرات وپیشنهادات خود را در مورد برنامه های هفته ترویج علم اعلام کنند.

بررسی فرم­های نظرسنجی برنامه های برگزار شده طی هفته ترویج علم نشان می دهد که اکثر مخاطبان از نحوه اطلاع رسانی تا حدی رضایت داشتند و درسایر موارد ذکر شده مانند نحوه ارائه مطالب، کیفیت اداره، محل برگزاری و نحوه پذیرایی رضایت کامل داشتند.نظر اکثر شرکت کنندگان بر تداوم و استمرار برنامه های هفته ترویج علم برای سالهای آتی بود تا ترویج علم بتواند در سطح جامعه نقش اساسی خود را ایفا نماید و علم به نحو مؤثری در کل جامعه جریان یابد.

 

ارزیابی برنامه افتتاحیه هفته ترویج علم

عنوان

بسیار خوب

خوب

متوسط

ضعیف

بسیارضیعف

نحوه اطلاع رسانی

√√

√√√√√

√√

نحوه ارائه مطالب

√√√

√√√√√√

کیفیت اداره

√√√

√√√√√√

محل برگزاری

√√√

√√√√√

نحوه پذیرایی

√√

√√√√√√

مهمترین پیشنهادات عبارت بودند از:

به دانشگاه آزاد هم اطلاع رسانی شود و اگر برنامه ها ادامه دار باشند تاثیرگذار خواهد بود.

در این برنامه طیف وسیعی از افراد اعم از دانشگاه­ها و مراکز پژوهشی در سطح تهران و شهرستانها، انجمنهای علمی، صدا وسیما و خبرگزاریها، کمیسیون ملی یونسکو، موزه علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران، شورای گسترش فرهنگ صلح، شرکت مهاب قدس، موسسه مادران امروز، شورای کتاب کودک، حسینیه ارشاد،فرهنگنامه کتاب کودک، پتروشیمی، بانک صادرات، شرکت رافع، شرکت مهاب قدس و….شرکت داشتند.

 

ارزیابی برنامه موزه ملک

عنوان

بسیار خوب

خوب

متوسط

ضعیف

بسیارضیعف

نحوه اطلاع رسانی

√√√√

√√√√

√√√√

نحوه ارائه مطالب

√√√√√√√

√√√

کیفیت اداره

√√√√√√√√√√

محل برگزاری

√√√√√

√√√√

نحوه پذیرایی

√√

√√√√√√√√√

مهمترین پیشنهادات عبارت بودند از:

سخنرانی­ها خیلی طولانی و بیشتر بر تعاریف تاکید داشتند.

برنامه ها خیلی فشرده بودند اگر بین هر سخنرانی یک آنتراک 5 دقیقه ای بود بسیار مناسب بود.

مفهوم علم بسیار عام در نشریه انجمن ترویج علم روشن گردد.

در این برنامه طیف وسیعی از افراد اعم از دانشگاهها و مراکز پژوهشی در سطح تهران و شهرستانها بویژه دانشگاه تهران(پژوهشکده تاریخ علم)، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه امیرکبیر، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه، انجمنهای علمی، صدا وسیما و خبرگزاریها، موزه علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران، حسینیه ارشاد، بنیاد دائره المعارف اسلامی، دبیر، دانش آموز و خانه دار شرکت داشتند.

ارزیابی کارگاه آموزشی بازیابی اطلاعات و اسناد سازمان ملل متحد

عنوان

بسیار خوب

خوب

متوسط

ضعیف

بسیارضیعف

نحوه اطلاع رسانی

√√√

نحوه ارائه مطالب

√√√√√√

کیفیت اداره

√√√√√√

محل برگزاری

√√√

√√√

نحوه پذیرایی

√√√√√

این کارگاه از نظر همه شرکت کنندگان بسیار عالی بود و از مدرس کارگاه سرکار خانم نازنین قائم مقامی بسیار تشکر کردند.

ارزیابی مراسم جایزه ترویج علم

عنوان

بسیار خوب

خوب

متوسط

ضعیف

بسیارضیعف

نحوه اطلاع رسانی

√√√√√√

√√

نحوه ارائه مطالب

√√√√√√√

√√

کیفیت اداره

√√

√√√√√

√√

محل برگزاری

√√√√

√√√√√

نحوه پذیرایی

√√√√√

پیشنهادات: در صورت سازماندهی، دبیران بازنشسته می توانند به صورت افتخاری در اشاعه و ترویج علم نقش بیشتری ایفا کنند.

 

 


 

پيوست هفت

‌پيام ایرینا بوکووا، مدير كل يونسكو به مناسبت روز جهاني علم در خدمت صلح و توسعه

 

ایرینا بوکووا، مدیرکل یونسکو به مناسبت روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه، 10 نوامبر 2012 (20 آبان 91) پیامی به شرح زیر ارسال کرده است:

روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه فرصتی در اختیار ما می‌گذارد تا بار دیگر توان علوم مختلف را برای ساختن جهانی بهتر تأیید کنیم. یافتن راه‌حل برای چالش‌هایی که امروزه غیر قابل کنترل به نظر می‌رسد در سایه نوآوری، پژوهش علمی و هوش و استعداد بشری امکان‌پذیر است. علم بهترین سرمایه ما برای حمایت از توسعه فراگیر و منصفانه است، ضمن اینکه با توجه به محدودیت‌های بیوفیزیکی کره زمین و عدم قطعیت‌های موجود نیز بهترین سرمایه ما برای استقرار پایداری در جهان به شمار می‌آید.

امروز لازمه موفقیت ما، تربیت تعداد زیادی از پژوهشگران برای جهان فرداست. به علاوه، ضمن احترام به حقوق بنیادین نوع بشر و رعایت آن باید علم را در خدمت همه اقشار مردم قرار دهیم و مهم‌تر اینکه باید فصلی نوین در حوزه اتحاد و انسجام علمی بگشاییم. نوآوری و دگرگونی اجتماعی به ظرفیت ما برای استفاده ترکیبی از علوم و ایجاد همکاری میان همه علوم، اعم از علوم طبیعی، علوم انسانی و اجتماعی و دانش بومی و محلی وابسته است.

امروز پیچیدگی مسائل به گونه‌ای است که فراتر از محدوده یک نوع خاص از علم است. چالش‌های اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی توسعه پایدار در ارتباط متقابل هستند. ارتباط متقابل موجود میان این چالش‌‌ها پیام کنفرانس توسعه پایدار سازمان ملل متحد بود که در اوایل سال جاری (2012) در ریو دو ژانیرو برگزار شد. به علاوه، این موضوع پیام گروه بلندپایه فعال در حوزه پایداری جهانی نیز بود که گزارش آن با عنوان «مردم مقاوم، سیاره مقاوم: آینده‌ای در خور انتخاب» منتشر شد. با وجود اینکه علوم نوین در سایه تخصصی‌شدن پیشرفت کرده ‌است، اکنون زمان آن رسیده که رویکردهای مناسب‌تر و مشارکت محوری را برگزینیم که قادر به ترکیب‌نمودن پیشرفت‌های علوم مختلف در حوزه‌های خاص تخصصی هر یک از آنها باشد. پایداری میوه بین بخشی و بین ‌رشته‌ای فعالیت‌کردن است.

علاوه بر این، لازمه پایداری ایجاد فصل مشترک میان علوم، سیاست‌های وضع‌شده و جامعه است تا هر یک دیگری را غنی سازد و تقویت کند. از این رو موضوع «علم در خدمت پایداری جهانی، ارتباط متقابل، همکاری و دگرگونی» به عنوان موضوع روز جهانی علم در سال 2012 انتخاب شده است. یونسکو در فعالیت‌هایش در حوزه آموزش برای توسعه پایدار و در برنامه‌های بین‌المللی علوم خود، بین بخشی و بین‌رشته‌ای‌بودن را سرلوحه و زیربنای کار خود قرار داده است. ده سال پس از اولین روز جهانی علم، یونسکو همچنان مایل است و تلاش می‌کند تا افکار جهانی را در جهت قراردادن علم در خدمت پایداری جهانی سوق دهد و این کار را به ویژه از طریق شورای مشورتی علمی دبیرکل سازمان ملل انجام می‌دهد. به همین دلیل است که من امروز از دولت‌ها، جامعه مدنی، فعالان خصوصی و دولتی و جوامع علمی می‌خواهم تا برای مهار کامل پتانسیل‌های علم برای توسعه و استقرار صلح – دو عامل جدایی‌ناپذیر و اساسی برای ساختن آینده‌ای که منتظر آنیم- بسیج شوند.


پیوست هشت

 

برنامه روز جهانی علم در سایر کشورها برگرفته از سایت یونسکو

Albania

Women in Science and Nontraditional roles
9 November

Within Albania’s centennial celebrations, the UNESCO World Science Day will place the spotlight on the important contributions Albanian women make to science. UNESCO is organizing a Conference entitled ‘Women in Science and non-traditional settings’ in the framework of the Albania-United Nations Programme of Cooperation 2012-2016. Important Albanian women scientists and international guests will share their professional and educational experiences and answer questions from the public.

Ecuador

Celebration of World Science Day for Peace and Development
6 and 8 November, Quito

This two day event will include keynotes and discussions on traditional knowledge, bioethics from an interdisciplinary perspective, and scientific research as a tool for regional integration, among others. It is organized by the UNESCO Office in Quito, the Secretaría Nacional de Educación Superior, Ciencia, Tecnología e Innovación and the Centro de Investigación para la Enseñanza Especializada.

Activities for students at the Ecuadorian Museum of Natural Sciences
12-13 November, Quito

The UNESCO office in Quito, the Museo Ecuatoriano de Ciencias Naturales and the Centro de Investigación para la Enseñanza Especializada CIENESPE invite schools to participate in fun scientific activities at the museum to celebrate World Science Day.

India

Celebration of World Science Day for Peace and Development
10 November, Chennai

This event will count with the active participation of students and faculty alike, and include a panel discussion on the role of science for peace as well as keynotes on science, engaging society, and development. The event is organised by the Madras Science Foundation and the indian Institute of Technology Madras.

State Level Science Drama Competition at Gujarat Science City
10-11 November, Gujarat Science City, Ahmedabad

Scientific drama is an age old cultural form of entertainment, recreation and social interaction. It is quite effective in creating Science and Technology awareness, helps to foster creativity and integrate the study of science with reading, writing, music, art and the performing arts. This competition was organized by the Gujarat Council on Science & Technology (GUJCOST) to communicate science by tapping creative young minds to convey the wonders of this subject through the medium of theatre.

23 teams from across the state were selected to present theme based dramas on Science and Society issues pertinent to everyday life such as the importance of science and technology, energy crisis, Health and hygiene, life and work of scientist to name a few. About 220 students from class VII to X along with their teachers and coordinators are going to enact in the drama in front of panel of experts for maximum duration of 30 minutes. The programme is open to all other students and visitors to Science City. The best team will win a prize and represent Gujarat at at Zone Level Science Drama Festival in December.

Shri Manas Ranjan Mahapatra, Editor, National Center for Children Literature of National Book Trust will inaugurate the programme. Eminent dramatist and Gujarati film actor Shri Arun Rajguru, Producer, Children Programmme at Doordarshan Kendra, Ahmedabad will be the Guest of Honour. Shri Dilip S. Gadhavi, Executive Director, Gujarat Science City will preside over the meeting.

Celebration of World Science Day for Peace and Development
10 November, G.M.C.Balayogi Science Museum, Ameena Pet, Eluru, West Godavari, Andhra Pradesh

The staff and visitors celebrated the day at the museum with posters and thematic discussions.

Iran

Celebration of World Science Day for Peace and Development10-16 November, Tehran

The week-long celebration includes several events, including workshops and open door events at universities and research centres.

Italy

10 November

Celebration of World Science Day for Peace and Development, Citta’della Scienza, Naples

Nepal

Seminar
9 November, Kathmandu
This seminar is organized at the Russian Science and Cultural Center by Mitrakunj.

Science Awareness Rally
10 November, Kathmandu
Everyone is invited to participate in this rally, which counts with the participation of scientists, teachers, students and policy makers. The rally will start at 8 am in  Ganashman Park Ratnapark.
The rally is organized by the Nepal Science Olympiad, CSIT Association of Nepal and Mitrakunj, among others.

Mexico

Aguadiosa Festival for Biodiversity
10-11 November, Mexico D.F.

The 2-day music festival includes workshops and stands. It is organised by CONABIO, National Commission on Biodiversity of Mexico, with other partners.

Pakistan

The National Academy of Young Scientists (NAYS) has compiled a report on Science for global sustainability: interconnectedness, collaboration, transformation with contributions from professors, lecturers, young researchers and some eminent experts in the field. The report and the poster will be distributed to students and sent to the 3000 NAYS members on 10 November.

Discussion on science and science-related benefits
22 October, Govt. Primary School Rahwali, District Gujranwala

Celebration of world science day with students
25 October, Lalamusa high school, Gujrat

Lecture on science and society
2 November, DPS & ISC Girls Campus, Bhakkar, Punjab, and
3 November, Govt. Degree College for Women, Bhakkar, Punjab
These lecture focused on the association of science and societies and the contribution of science and scientific education to the sustainable development of all nations. A short lecture was also delivered to college students on Subject Selection and Career Counseling on their request.

Portugal

The Portuguese Commission for UNESCO has mobilized several schools, Geoparks, Biosphere Reserves, private sector, Academic and Scientific Societies among other partners, to celebrate the Day and explain the objectives and theme.

Spain

A presentation about software and applications applied to voice teaching for helping people with barriers or disabilities to learn or improve their voice.

Ukraine

Open seminar issues facing young scientists and international cooperation in science
15 November, Lviv Polytechnic National University

This seminar is organized by the Young Scientists’ Council of Lviv Polytechnic National Universityin celebration of the World Science Day and the National Students Day.

 

 

 

http://www.unesco.org/new/en/unesco/events/prizes-and-celebrations/celebrations/international-days/world-science-day-for-peace-and-development/world-science-day-2012/wsd-2012-theme/world-science-day-events-2012/#topPage


[1] World Science Day for Peace and Development (WSDPD)

[2] World Conference on Science

[3]  پايتخت کشور مجارستان

[4] United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization

[5] با توجه به کبیسه بودن یا نبودن سال خورشیدی، در بعضی سال­ها، دهم نوامبر برابر با 19 آبان و در بعضی سال­ها برابر با 20 آبان است.

 

تهران، خیابان سمیه، ساختمان 108، واحد 10