آیین اهدای دهمین جایزه ترویج علم ایران در تاریخ 24 بهمن ماه در محل پارک علم و فناوری دانشگاه تهران، با حضور اعضاء انجمن، علاقهمندان، نامزدهای جایزه و همراهانشان برگزار شد.
در این مراسم، طبق برنامه از پیش اعلام شده نخست خانم بنیهارونی، دبیر انجمن، ضمن خیر مقدم به حضار از دکتر حرّی، رئیس انجمن ترویج علم ایران درخواست کردند درباره چیستی و چگونگی ترویج علم صحبت کنند. محور اصلی سخنرانی ایشان درباب اینترنت و کاربرد آن در امر ترویج علم بود. ایشان با اشاره به نفوذ گسترده اينترنت در دنياي امروز و آميزش علم و شبه علم در آن، بر رسالت مروجان علم در تعيين معياري براي سنجش اين دو از يكديگر تأكيد كردند. همچنین، ترويج علم را انتقال مفاهيم علمي به لايههاي متفاوت اجتماعي با استفاده از رسانهها با هدف توسعه تفكر علمي در جامعه خوانده و خاطرنشان كردند که تحقق اين مهم نيازمند شرايط ويژهاي در محيطهاي متفاوت است. به عنوان نمونه در محيطي الكترونيكي كه اينترنت نقش عمدهاي در دستيابي به اطلاعات دارد، رسالت ترويج علم بسيار سنگين بوده و هرچه دسترسي به اين موهبت بيشتر شود، ميزان استناد به منابع اينترنتي نيز افزايش يافته و در توليد علم اثرگذار خواهد بود.
دكتر حرّي با اشاره به تبعات بهرهمندي از اينترنت كه خود نوعي موهبت است، افزودند: عليرغم دسترسي به اطلاعات علمي از طريق اينترنت، به دليل آنكه كنترلي بر روي اطلاعات در آن نيست، آميزشي ميان علم و شبه علم در آن مشاهده ميشود كه نيازمند معياري براي تشخيص اين دو است و اين سنجه را مروجان علم ميتوانند فراهم كنند.
به گفته وي، با نفوذ هرچه بيشتر اينترنت در جامعه، رسالت مروجان علم براي اينكه اين نسخهها را هرچه سريعتر در اختيار جامعه قرار دهند، بيشتر ميشود. ایشان با اشاره به اينكه بيشتر مردم وجه مثبت اينترنت را در نظر ميگيرند، غافل از آنكه بدون وجود چنين نسخههايي اطلاعات فرعي در اختيار افراد قرار ميگيرد، اذعان كردند: براي تعيين چگونگي پرداختن به ترويج علم در چنين فضايي بايد اين محيط را به درستي شناخت و در مدارس كه پايهگذار توليد علم هستند، ماهيت و بطن اينترنت و چگونگي انتخاب گزينههاي درست را در همه جهان در قالب دروس شناساند و چگونگي استفاده بهينه از آن را به ويژه به كودكان كه خود مولدان علم آينده هستند، آموزش داد.
پس از سخنان ایشان، خانم نوش آفرین انصاری، دبیر کمیته جایزه ترویج علم ایران، جهت ارائه گزارشی درباره چگونگی داوری جایزه ترویج علم به سخنرانی پرداخته و با اشاره به اینکه قریب 6 سال است که در این سمت حضور دارند و وظیفه انتخاب داور و معرفی آنها به اعضای هیئت مدیره انجمن بر عهده ایشان است افزودند: هرساله تعداد زیادی از نهادها و افراد برای دریافت جایزه به ما معرفی میشوند که فعالیتهای تعداد زیادی از آنها در قالب آیین نامه اهدای جایزه ترویج علم نمیگنجد. همچنین ایشان با ذکر این مسئله که اهدای جایزه معلمان مناطق محروم، که مسئولیت آن بر عهده خانم رستگار قرار دارد، به همت نوههای مادربزرگی خیّر و مدرسه ساز صورت میگیرد از انجام این مراسم که منجر به تشویق این قشر زحمت کش و گمنام میشود سپاسگزاری کردند.
دکتر رضا منصوری دیگر سخنران مراسم اهدای دهمین جایزه ترویج علم بودند که دربارۀ ارتباط میان توسعه، مدرنيته و ترويج علم به صحبت پرداختند. ایشان با اشاره به این امر که توسعه از علوم اقتصادي و مدرنيته از علوم اجتماعي هر دو به هم وابستهاند، خاطر نشان کردند که هر كشور توسعه يافتهاي، مدرن بوده و كشورهاي سنتي و به دور از مدرنيت، توسعه نيافتهاند و بايد با تعيين شرايط ويژه هر كشور در اين دو مقوله، به ترويج علم (به مفهوم جديد آن) با اسباب و لوازم موجود در آن جامعه پرداخت.
به نظر ایشان دانشگاهيان ما با مفهوم جديد علم – آنگونه كه در دنيا مطرح است – آشنا نيستند و هنوز لغتي معادل «Scientist» در فارسي وجود ندارد، زيرا واژه «عالم» تنها به كسي كه در مدارس علوم ديني تحصيل كرده قابل اطلاق است.
ایشان همچنین با اشاره به عدم افزايش بودجه پژوهشي كشور در طول چهار برنامه توسعه كشور گفتند: در طول اجراي چهار برنامه پنجساله توسعه، سهم اعتبارات پژوهشي به نيم درصد توليد نا خالص ملي نيز نرسيده و اين نه دليل مخالفت با رشد تحقيقات بلكه به دليل آن است كه هنوز متوجه مفهوم علم و اهميت آن نبوده و لذا اختصاص اعتبار به آن را هدررفتن بودجه ميدانيم.
دکتر منصوری، که عضو فرهنگستان علوم كشورهاي در حال توسعه نیز هستند، تأکید کردند که علم همان دانش نيست زيرا دانش مجموعه دانستههايي را كه خود بخشي از دانش بشري است در برميگيرد و محصول علم است و ما در دانشگاههاي كشور با مطالعه كتب كه خود بخشي از محصول علم هستند مقداري دانش را گسترش ميدهيم اما علم يك پديده بسيار پيچيده اجتماعي است و در ترويج علم نبايد مفهوم گذشته علم را ترويج كنيم.
پس از اتمام سخنرانی ایشان خانم بنیهارونی با ذکر این مطلب که در این جمع همه دانشمند هستند لیکن انجمن میخواهد از دانشمندی که برای جامعه امروز ایران زحمت بسیار کشیده است قدردانی کند از آقای شهرداد میرزایی دعوت کردند که این دانشمند را برای حضار معرفی نمایند.
آقای میرزایی، رضا روحانی را دانشمندی خطاب کردند که مروج علم نیز هست، مروجی که کار خود را با روی هم گذاشتن آجرهای اندیشه پیش میبرد. ساختمان نمیسازد، بلکه انسان میسازد؛ انسانی توانمند که بتواند با دستهای خود مسائل خود را حل کند. ایشان همچنین با اشاره به نقش مؤثر آقای روحانی در تأسیس کاوشکده معلم در یافت آباد، مرکز علوم و فنون خواجه نصیر طوسی، مرکز زیستشناسی کانون و رصدخانهها و آسماننماهای دیگر خواستار بنیان گذاردن جایزهای به نام او شدند. جایزهای برای کسانی که دانش تولید میکنند؛ توانمندند؛ فعال هستند؛ و شایستگی آرزوهایشان را دارند.
پس از قرائت این متن، خانم بنیهارونی از خانم توران میرهادی درخواست نمودند که برای اهدای لوح تقدیر ویژه انجمن به آقای روحانی به روی سن بیایند. آقای روحانی نیز با تشکر از هیئت مدیره انجمن و آقای میرزایی از افراد گمنامی که در انجام فعالیتهای فوق ایشان را یاری نموده بودند قدردانی کردند.
پس از این، خانم طاهره رستگار با قرائت بیانیه هیئت داوران دهمین جایزه ترویج علم ایران، متشکل از خانمها ناهید بنیهارونی و طاهره رستگار و آقایان نصرالله افاضل، دکتر حسین شیخ رضایی و دکتر منصور وصالی، معيارهاي مورد نظر ایشان در انتخاب برترین مروجان سال 1386 را انگيزه، تداوم، گستردگي، برنامهريزي، تنوع فعاليتها، توجه به هويت ملی، پاسخ به گروههاي خاص، نوآوري، كارگروهي و زمينهسازي براي فعاليتهاي داوطلبانه عنوان کردند. نیز تأکید نمودند که انجمن ترویج علم ایران به پاس تقدیر از معلمان مناطق محروم که به دور از تبلیغات در روستاها و مناطق دور افتاده کشور علم را به لایههای مختلف اجتماعی کشاندهاند در این دوره نیز برای دومینبار مورد تقدیر قرار گرفته و جایزه دریافت میکنند.
خانم بنیهارونی با دعوت از خانم میرهادی، دکتر منصوری، دکتر محقق و دکتر حرّی برای اهدای جوایز، برندگان این دوره را بدین شرح معرفی نمودند:
• لوح تقدیر انجمن ترویج علم ایران به جناب آقای حسن سالاری، بهخاطر راه اندازی پایگاه اینترنتی علمی و آموزشی جزیره دانش و تلاش در جهت ارتقاء سطح دانش و آگاهی عموم مردم.
• لوح تقدیر انجمن ترویج علم ایران به جناب آقای دکتر مهدی لبیبی و همه دست اندرکاران و برنامه سازان شبکه رادیویی سلامت به خاطر تلاش در جهت اعتلای سطح آگاهی پزشکی و بهداشتی جامعه.
• لوح تقدیر انجمن ترویج علم ایران به جناب آقای سیاوش صفاریان پور، برای برنامهسازی علمی و آشنا ساختن عموم مردم با علم نجوم.
• لوح تقدیر انجمن ترویج علم ایران به جمعیت منجمان مهبانگ، بهخاطر ارتقاء سطح دانش در میان جوانان استان سیستان و بلوچستان و تلاش در جهت ترویج علم نجوم.
• تندیس و جایزه انجمن ترویج علم ایران به کانون توسعه فرهنگی کودکان برای بالا بردن سطح دانش عمومی و تلاش در جهت اعتلاء فرهنگ و هنر کودکان این سرزمین.
• لوح تقدیر و جایزه انجمن ترویج علم ایران به جناب آقای سهراب حاتمی بهمن بیگلو، آموزگار عشایر فیروزآباد استان فارس.
• لوح تقدیر و جایزه انجمن ترویج علم ایران به جناب آقای علی عدالت خواه، معلمی از روستاهای استان بوشهر.
• لوح تقدیر و جایزه انجمن ترویج علم ایران به سرکار خانم میترا علیخانی، معلم و مدیر مدرسهای از روستاهای استان اصفهان.
پس از پایان مراسم از حضار خواسته شد تا ارتباط خود را با انجمن تداوم بخشیده و دبیرخانه انجمن را خانه خود بدانند.